مسيله مجهول در زبان فارسي: رويكردي كمينه‌گرا

Passive Structure in Persian: A Minimalist Approac

وجود ساخت مجهول همواره از موضوعات مباحثه‌برانگيز در نحو زبان فارسي بوده است. در سنت دستورنويسي و نيز اغلب تحليل‌هاي زبان‌شناختي، توالي اسم مفعول فعل متعدي و فعل كمكي «شدن» ساخت مجهول فعلي به‌شمار رفته است. در اين ميان، مقاله حاضر مي‌كوشد تا از منظر برنامه كمينه‌گرا و نيز برپايه تمايزي كه اِموندز (2006) ميان پسوند اسم مفعول در مجهول‌هاي فعلي و صفتي قايل است، نشان دهد كه آنچه در اين زبان فعل مجهول تلقي شده، در واقع محمول مركب نامفعولي يا به‌عبارتي مجهول صفتي است كه در آن اسم مفعول، با مقوله دستوري صفت، جز غيرفعلي محمول و «شدن» هسته گروه فعلي كوچك است و بنابراين، پسوند اسم مفعول در اين ساخت‌ها در هر دو سطح صورت منطقي و آوايي حضور دارد. طبق اين تحليل كه برپايه حركت فعل در زبان فارسي استوار است، فعل «شدن» برخلاف فعل دستوري «بودن» كه نقش و جايگاه دوگانه‌اي در اشتقاق‌هاي نحوي دارد و هم به‌عنوان فعل كمكي (در نمود كامل ) و هم در مقام فعل ربطي (در جملات اسنادي) ظاهر مي‌شود ـ فاقد چنين كاركرد دوگانه‌اي است و لاجرم اين زبان فرافكن بيشنه مجهول ندارد. اسم مفعول نيز به‌دليل حضور پسوند «ـه» در صورت منطقي، تعبير صفتي مي‌يابد.

Whether or not there is a verbal passive construction in Persian has been ‎highly controversial. Traditional grammarians and most linguists have ‎argued that there is a structural passive construction in Persian, similar to ‎that observed in English. Within the framework of the Minimalist ‎Program, but more in the spirit of Emonds’s (2006) division of analytic ‎passives into verbal and adjectival, it will be argued that the Persian ‎so-called verbal passive construction is just an instance of adjectival ‎passive, or indeed, unaccusative CPr with a past participle serving as ‎its NV element. In line with what holds for verb movement in simplex ‎and complex predicates, it will be discussed in detail that Modern ‎Persian lacks verbal passive constructions and hence passive ‎projections, and in contrast to the grammatical verb budan ‘to be’ ‎which can be used either as a light verb in complex predicates or as a ‎perfect auxiliary in present/past perfect tenses, the grammatical verb ‎?odan ‘to become’, which is traditionally considered as a passive ‎auxiliary, is indeed a light verb hosted by an NV element. According ‎to this line of analysis, in Persian adjectival passives, the head [A-en] is ‎present in both LF and PF and the past participle is obligatorily ‎interpreted as an adjective.