برنامه هاي ارتقاي سلامت اجتماع محورسي ساله اخير در ايران: نوع شناسي مداخلات

Community-based health promotion programs over the last 30 years in Iran: typology of interventions

  زمينه و هدف: برنامه ارتقای سلامت اجتماع به معنای انجام اقداماتی است كه هدفش توانمند سازی افراد، سازمان ها و جوامع برای ارتقای رفتارها و ايجاد محيط سالم ترمی باشد. در مورد ارتقای سلامت اجتماع و نيز ارتقای سلامت اجتماع محور در ايران تجارب بسياری وجود دارد كه البته بصورت پراكنده و ناقص ثبت شده اند.   روش كار: اين مقاله به گزارش بخشی از يافته های وضعيت سنجی مداخلات ارتقای سلامت اجتماع محور در ايران می پردازد. اين مقاله به توصيف كمی و كيفی و به عبارتی نوع شناسی مداخلات اجتماع محور ارتقای سلامت و تحليل چالش­ها، تهديدها و فرصت های برای بهبود وضعيت مداخلات اجتماع محور ارتقای سلامت در ايران می پردازد. جامعه مورد مطالعه شامل كليه گزارشات، اسناد و اطلاعات و مقالات قابل دسترسی مربوط به مداخلات ارتقای سلامت اجتماع محور در ايران بود.   نتايج: اكثر مداخلات ارتقای سلامت بدون احتساب برنامه كشوری رابطين و بهورزان و فلج اطفال در سه گروه بزرگ به شرح زير طبقه بندی شدند: 1- ابتكارات اجتماع محور 2-تحقيقات مشاركتی اجتماع محور 3-پيشگيری از اعتياد اجتماع محور. اكثر اين برنامه های به معنای واقعی اجتماع محور نبوده اند.   نتيجه گيری: بررسی مداخلات اجتماع محور در ايران نشان مي­دهد كه بر خلاف بسياری از كشورها، اكثر مداخلات اجتماع محور ارتقای سلامت در ايران در سطح كشوری پيشنهاد و انجام می شوند و با حمايت سازمانی زيادی مواجه هستند. گرچه بستر انجام اين برنامه ها در ايران مهياست اما به نظر مي­رسد استفاده كافی از اين فرصت­ها به عمل نيامده است.

    Background an Aim: Community-based health promotion program encompasses actions aiming at enabling individuals, organizations and communities for enhancing behaviors and creating a healthier environment. Considerable experiences regarding community health promotion and community-based health promotion exists in Iran, but they have not been documented adequately.   Materials and Methods: This paper reports some of the findings of a situation assessment project of community-based health promotion programs in Iran, including typology of community-based health promotion programs and critical analysis of challenges and threats, discussing potential opportunities to improve community-based health interventions. All the available reports, official documents, information and published papers related to community-based health promotion programs implemented in Iran were examined.   Results: The majority of health-related interventions excluding three national programs, namely, the volunteers, community health workers (Behvarzes) and polio eradication programs, were categorized in three large groups ─ community-based initiatives, community-based participatory research, and community-based addiction prevention. Many of these programs were not community-based in the true sense of the word.   Conclusion: The findings indicate that in Iran, unlike many other countries, the majority of the interventions are initiated and implemented at the national level with good organizational support. Although implementation of such programs is generally considered feasible in Iran, it seems that the available opportunities have not been adequately exploited for their implementation.