گسترش حق رأي، دموكراسي و نابرابري درآمدها: يك الگوي نظري و برخي شواهد از ايران

Enfranchisement, Democracy and Income Inequality: A Theoretical Model and Evidence from Iran

نابرابری در توزیع درآمد و ثروت به مثابه­ یك شاخص اقتصادی- اجتماعی از حساس­ترین متغیرهای سیاستی است كه احتمال اثرپذیری آن از ساختارهای سیاسی بسیار زیاد است. بر این اساس، روند دموكراتیزه شدن در قرون اخیر كه با گسترش حقّ رأی همراه بوده، سیری از تحوّلات اقتصادی را موجب گردیده كه از جمله آنها مسأله­ بسیار مورد مناقشه­ توزیع مجدّد درآمد و نابرابری درآمد و ثروت است. برای بررسی این موضوع، از رویكرد اقتصاد خرد نئوكلاسیك و یك اقتصاد فرضی بهره گرفته و چگونگی تأثیرپذیری توزیع مجدد و نابرابری درآمدها از گسترش حقّ رأی در جامعه­ای كه اركان قدرت سیاسی و اقتصادی آن در اختیار طبقه ممتاز اشراف و ثروتمندان است، نشان داده می­شود. در این چارچوب تحلیلی، هر چه حق رأی در جامعه گسترش می­یابد و به طبقات اجتماعی فقیرتر نفوذ می­كند، نرخ بهینه­ مالیاتی افزایش یافته و توزیع مجدد درآمد به سمت اقشار فقیر وسیع­تر می­گردد و لذا نابرابری كاهش می­یابد. شواهد به دست آمده برای ایران حكایت از آن دارد كه دموكراسی را می­توان عاملی تعیین­كننده در توزیع یا باز توزیع درآمدها دانست.

Inequality in income and wealth distribution as the most critical socioeconomic indicator is highly influenced by political structure. In the recent centuries, democratization along with enfranchisement has caused a course of economic changes including income and wealth redistribution. This study uses a neoclassical microeconomic approach for a hypothetical economy and demonstrates how to being affected incomes inequality and redistribution by enfranchisement in a society whose economic and political power pillars are under control of aristocrats. Theoretical analysis suggests that expansion of democracy leads to less inequality in incomes. Empirical evidence from Iran for the period 1969-2008 indicates that democracy can be a significant determinant in income redistribution.