ارزيابي اثر سيليسيم بر صفات فيزيولوژي، كيفي و كمّي لوبيا (Phaseolus vulgaris) در تنش شوري

Effects of silicon on the physiological, quality and quantity characteristics of common bean (Phaseolus vulgaris) under salinity stress

شوری یكی از تنش های محیطی و مانعی اساسی برای تولید محصولات كشاورزی است. تنش شوری، بر ویژگی های فیزیولوژی، مورفولوژی، آناتومی، تركیب های شیمیایی و میزان آب بافت گیاهان مؤثر می باشد. حبوبات دومین منبع غذایی بشر پس از غلات به‌شمار می روند. در میان حبوبات، لوبیا از اهمیت خاصی برخوردار است. به-منظور بررسی اثر سیلیسیم بر صفات فیزیولوژی، كیفی و كمی لوبیا، آزمایشی به‌صورت فاكتوریل در قالب طرح كاملاً تصادفی با سه تكرار در گلخانه تحقیقاتی دانشگاه بیرجند در سال 1390 انجام شد. فاكتورهای آزمایش شامل 5 سطح شوری (1، 2، 3، 4 و 5 دسی‌زیمنس بر متر) و 4 سطح سیلیكات سدیم (صفر، 5/0، 1و 2 میلی مولار) بودند. نتایج حاصل از تجزیه واریانس داده های آزمایش نشان داد كه با افزایش شوری مقدار آب برگ، وزن خشك كل، درصد پروتئین، عملكرد پروتیئن و عملكرد دانه به‌صورت معنی داری كاهش یافت. اما در مقابل، شوری موجب افزایش معنی داری در غلظت پرولین و غلظت قندهای محلول گیاه شد. سیلیكات سدیم نیز تأثیر معنی داری بر مقدار آب برگ و غلظت پرولین برگ داشت. با توجه به نتایج به‌دست آمده در این آزمایش می توان گفت كه مصرف سیلیكات سدیم از طریق بهبود خصوصیات رویشی موجب كاهش اثرات زیانبار شوری بر ویژگی های فیزیولوژی، كیفیت و كمیت دانه لوبیا شده است.

Salinity is the major limiting factor for plant growth and crop productivity. Salt stress is effective on physiological characteristics, morphology, anatomy, chemical composition and water content of plant tissue. Pulses are the second of food source after the cereals for human. Among the Pulses, the bean has special importance. In order to investigate the effect of silicon on the physiological, quality and quantity characteristics of common bean, an experiment was conducted as factorial based on randomize completely design with 3 replications in the research greenhouse of Agriculture faculty of Birjand university in 2011. Treatments were including of 5 levels soil salinity (1, 2, 3, 4, 5 ds.m-1) and 4 levels silicon (0, 0.5, 1, 2 mM). The results of analysis of variance showed that the increasing of salinity caused significant reduce in leaf water content, total dry weight, protein content, protein yield and grain yield. But in contrast, salinity caused a significant increase in proline concentration and the concentration of soluble sugars of the plant. Silicon is also imposed a significant effect on leaf water content and proline concentration in leaves. Finally it could be concluded that using of Si in salinity condition reduced harmful effects of salinity on the physiological, quality and quantity characteristics of the bean plant.