نقش همزيستي مايكوريزايي بر رشد و جذب عنصرهاي غذايي دانهال‌هاي پسته رقم ’قزويني‘ در شرايط تنش كادميم

در اين مطالعه اثر آلودگي مايكوريزي در سطح‌هاي مختلف كادميم، بر رشد رويشي، جذب عنصر‌هاي غذايي و درصد آلودگي مايكوريزي در دانهال‌هاي پسته رقم ’قزويني‘ بررسي شد. اين آزمايش به صورت فاكتوريل در قالب طرح كامل تصادفي با دو فاكتور مايكوريز در دو سطح (با مايكوريز و بدون مايكوريز) و غلظت كادميم آب آبياري در شش سطح (0، 5/0، 1، 2، 4 و 6 ميلي‌گرم بر ليتر) اجرا شد. سطح‌هاي كادميم، باعث كاهش ويژگي‌هاي رويشي و افزايش درصد ريزش برگ شد. جذب عنصر‌هاي غذايي نيز از كادميم اثر گرفت، به طوري كه غلظت فسفر، منيزيم، آهن و منگنز ريشه كاهش يافت. غلظت كلسيم و روي در ساقه، ابتدا افزايش و سپس كاهش يافت. مقدار روي در برگ، منگنز در برگ و ساقه و كادميم در برگ، ساقه و ريشه نيز افزايش يافت. نتيجه‌هاي اين آزمايش نشان داد كه مايه‌كوبي دانهال‌هاي پسته به مايكوريز، باعث بهبود ويژگي‌هاي رويشي در شرايط تنش كادميم نسبت به دانهال‌هاي بدون مايكوريز شد. همچنين عنصرهاي غذايي پتاسيم، فسفر، منيزيم، كلسيم ريشه، آهن ريشه، روي ساقه و منگنز برگ و ريشه در دانهال‌هاي مايكوريزي و مقدار آهن و روي برگ، منگنز ساقه و كادميم در گياهان بدون مايكوريز بالاتر بود. افزايش كادميم، باعث افزايش درصد آلودگي مايكوريزي شد. در مجموع، همزيستي مايكوريز با دانهال‌هاي پسته رقم ’قزويني‘ در حضور كادميم، با بهبود جذب عنصرهاي غذايي از جمله منيزيم، آهن و فسفر و ممانعت از جذب كادميم، منجر به كاهش اثر سمي كادميم بر گياه و حفظ رشد آن شد.

In this study, effect of different cadmium levels on growth, nutrients uptake and mycorrhizal colonization percentage of ‘Qazvini’ pistachio seedlings were investigated. The experiment was carried out based on completely randomized design as factorial with two factors of mycorrhiza at two levels (with or without mycorrhiza) and cadmium at six levels (0, 0.5, 1, 2, 4 and 6 mg l-1). Cadmium levels caused a reduction in vegetative parameters and increase in leaf abscission percentage. Nutrients uptake was also affected by cadmium where root P, Mg, Fe and Mn reduced. Stem Ca and Zn were increased primarily and then decreased. Leaf Zn, Stem and leaf Mn and root, stem and leaf Cd were increased. Results of this experiment showed that mycorrhizal colonization of pistachio seedlings improved vegetative parameters under cadmium stress in comparison with non-mycorrhizal seedlings. Cd uptake and translocation was much more in non-mycorrhizal seedlins in comparison with mycorrhizal ones. Mycorrhizal colonization percentage was increased with increasing cadmium levels. In conclusion, mycorrhizal symbiosis with ‘Qazvini’ pistachio seedlings in the presence of Cd, improved nutrients uptake like Mg, Fe and P and reduced Cd uptake and as a result, it reduced the toxicity effects of Cd on plants and maintained their growth.