اثر پيش تيمار دمايي بر پينه‌زايي و رويان‌زايي گامتي در كشت بساك خيار

در اين پژوهش اثر پيش‌ تيمار دمايي بر پينه‌زايي و رويان‌زايي گامتي در كشت بساك خيار يك توده بومي (خيار اصفهاني) و يك رقم ايتاليايي (’سوپر بتا آلفا‘) بررسي شد. پيش تيمارهاي دمايي به صورت دو آزمايش فاكتوريل مجزا در قالب طرح كامل تصادفي با سه تكرار اعمال شدند. در آزمايش اول پنج سطح مختلف پيش تيمار سرمايي (بدون پيش تيمار، 4 و 10 درجه سلسيوس در مدت زمان‌هاي دو و چهار روز) به عنوان عامل اول و دو واريته خيار (اصفهاني و ’سوپر بتا آلفا‘) به عنوان عامل دوم و در آزمايش دوم سطح‌هاي مختلف پيش تيمار گرمايي (بدون پيش تيمار، 30 و 35 درجه سلسيوس در مدت زمان‌هاي دو و چهار روز) به عنوان عامل اول و دو واريته خيار (اصفهاني و ’سوپر بتا آلفا‘) به عنوان عامل دوم در نظر گرفته شدند. نتيجه‌ها نشان داد كه اختلاف معني‌داري بين نوع پيش تيمارها، از نظر مقدار پينه‌زايي و رويان‌زايي گامتي، در كشت بساك دو واريته خيار وجود دارد. در آزمايش اول، استفاده از پيش تيمار سرمايي 4 درجه سلسيوس به مدت چهار روز بيشترين مقدار پينه‌زايي و بيشترين ميانگين تعداد رويان به ازاي هر بساك را به ترتيب در كشت بساك توده بومي اصفهاني و ’سوپر بتا آلفا‘ خيار ايجاد كرد. در آزمايش دوم، پيش تيمارهاي گرمايي 30 درجه سلسيوس به مدت چهار روز بيشترين مقدار پينه‌زايي و پيش تيمار گرمايي 30 درجه سلسيوس به مدت چهار روز بيشترين ميانگين تعداد رويان به ازاي هر بساك را در كشت بساك توده بومي اصفهاني خيار ايجاد كردند. همچنين پيش تيمار گرمايي 30 درجه سلسيوس به مدت دو روز در توده بومي اصفهاني بيشترين مقدار رويان‌زايي مستقيم را ايجاد كرد.

In this research, the effect of temperature pretreatment on callogenesis and gametic emberyogenesis resulting from anther culture of cucumber (Cucumis sativus L.) using a local variety of cucumber (Esfahani) and an Italian cultivar (‘Beta Alpha’) was investigated. In the first experiment, cold pretreatment (control, 4 and 10°C for two and four days) was considered as main plot and the two cultivars as sub-plot. In the second experiment, temperature (control, 30 and 35°C for two and four day) was considered as main plot and two cultivars as sub-plot. Results showed significant differences among the various types of temperature pretreatments for callogenesis and gametic embryogenesis resulting from anther cultures of two cucumber cultivars. In the first experiment, using 4°C cold pretreatment for 4 days showed the highest callogenesis and mean number of embryos per anther, in anther culture of Esfahani and ‘Beta Alpha’ cucumbers, respectively. In the second experiment, application of heat pretreatments of 30°C for 4 days, and 30°C for 2 days resulted in the highest callogenesis and mean number of embryos per anther in anther culture of Esfahani cucumber. Furthermore, heat pretreatment of 30°C for 2 days in Esfehani cucumber showed the highest direct embryogenesis.