شاخص هاي محتوايي و صوري ادبيات تعليمي

Formal and content indexes of didactic literature

ادبيات تعليمي مهم ترين و اصلي ترين گونه ادبي است كه نيكبختي انسان را در بهبود منش اخلاقي او مي داند و همّ خود را متوجه آموزش و تعليم انديشه هاي پسنديده ديني، عرفاني، فلسفي، مسايل اخلاقي، علوم و فنون؛ تهذيب نفس، تذكيه ذهن، پروش قواي روحي و تعالي و كمال انسان مي كند. ادبيات تعليمي شاخص هاي محتوايي و صوري خاصي دارد كه حدّ و مرز و وجوه تفارق آن را با انواع ديگر كاملاً معين و مشخص مي كند. برخي از آنها، شرط اصلي، لازم و كافي براي ادبيات تعليمي هستند كه فقدان آنها تعليمي بودن متن ادبي را منتفي مي كند و بعضي از آنهافرعي اند. هدف اين مقاله كشف ارتباطات تازه ميان محتوا، زبان، صور خيال، موسيقي شعر، مباحث دستوري، صنايع ادبي و... با ادبيات تعليمي است. براي هر يك از اين شاخص‌ها، نمونه هايي از مثنوي، رباعي، قصيده، غزل، نثر و... آورده شده است و نقاط ضعف و قوّت آنها مورد نقد و بررسي قرار گرفته است. آشنايي با اين شاخص ها، در تشخيص متن تعليمي از غير آن، نگاه علمي به ادبيات و شناخت بهتر بسياري از آثار ادبي تعليمي كمك مي كند.

Didactic literature has special formal and content indexes content that determine its distinction from other genres. Some of them are main, necessary and sufficient condition. If they don’t exist, we have no didactic literature .some of these condition are ancillary. The purpose of the present paper is to discover new relationships between content, language, imagery, music, poetry, debates grammatical, literary industry and the educational literature. For each of these parameters, samples of couplets, quatrains, odes, sonnets, prose and their strengths and weaknesses have been examined. Familiarities with these criteria help us to make distinction between didactic and non- didactic literature. Besides, it gives us a scientific glance to the didactic literature.