رويكرد نصرالله منشي به ادب تعليمي در دوره سلجوقي

NasrollahMonshi’s approach to the didactic literature in Seljugh era

كتاب ارجمند كليله و دمنه يكي از تاثيرگذارترين متون ادب فارسي است كه كوشش كرده است به زبان حيوانات حرف-هاي جدي و اساسي مورد نياز انسان را بيان كند. در كنار همه آنچه به عنوان زيرساخت هاي شكل گيري ترجمه نصرالله منشي در اين كتاب مطرح است، به نظر مي رسد تغيير اوضاع سياسي و نهايتاً آشفتگي هاي دوران، مترجم فرزانه را متقاعد كرده است كه بسياري از دردها و دشواري ها و گرفتاري ها را به زبان حيوانات بيان كند و اين را مي توان از باب هاي اضافه شده به متن اصلي كتاب هم دريافت.راست اين است كه سلجوقيان بي كم ترين استحقاق و شايستگي اداره ايران، بر مسند قدرت قرارگرفتند و اين پريشان احوالي پيش آمده بر چنين استيلايي كار را بر اهل فرهنگ و انديشه سخت كرد. نصرالله منشي موفق شده است در سايه تحولات سياسي سلجوقي سبك و سياق كتاب خويش را دست كم در بخش بازتاب انديشه به سوي نقد رفتارها پيش ببرد و حتي به آموزش شيوه هاي كشورداري به پادشاهان كم مايه سلجوقي دست بزند؛ حتي اگر اين آموزش به زبان حيوانات باشد. هنر مترجم كليله و دمنه استفاده از نقاب تمثيل هاي جانوري (fable) در به تصوير كشيدن اوضاع جامعه اي است كه چندان خوشايند او نيست و كافي است گوش به فريادهاي مترجم در مقدمه و متن كتاب بسپاريم

The venerable book of KelilehVaDemneh is one of the most influential Persian Literary texts which tries to render human’s essential needs and serious words in animal language. Besides all issues which can be considered as the frame-work of creating the translation, it seems that the political changes and ultimately the era disorders have persuaded the translator to render some of the pains and difficulties in animals’ language. Furthermore, it can be understood that this chapter has been appended to the main text. It is true that Seljuk had governed Iran without any worthiness and qualification. This kind of disorder and ascendancy was so difficult for educational and thoughtful people. In the light of political changes, NasrollahMonshi has managed to expand his book style to criticize behaviors, at least in the chapter of thought reflection. He has even managed to teach the Seljuk ignoble kings in animals’ languages .The translator’s art is to depict the status of society by means of fables which is not his own interest. It is obvious just when you listen to the translator’s cries in the text and introduction of the book.