فرصت‌ها و قوت‌هاي ژيوپليتيكي موثردرتدوين راهبرد دفاعي جمهوري اسلامي ايران در قبال عربستان

The Islamic Republic of Iranʹʹs Defensive Strategy in the Face of Saudi Arabia: Geopolitical Opportunities and Strengths

چكيده عربستان سعودي به‌عنوان يك بازيگر موثر در تحولات منطقه‌اي با ظرفيت‌هاي منحصر به فرد ژيوپليتيكي تلاش مي‌نمايد نقش پررنگ‌تري را در تحولات آسياي جنوب غربي داشته باشد. از آنجايي كه عوامل ژيوپليتيكي پايه‌اي براي اتخاذ سياست‌هاي مناسب براي تدوين راهبرد‌هاي دفاعي است، لذا هدف اصلي در اين پژوهش «تعيين فرصت‌ها و قوت‌هاي ژيوپليتيكي موثر در تدوين راهبرد دفاعي جمهوري اسلامي ايران در قبا‌ل عربستان»، است كه ضمن استفاده از روش توصيفي، تحليلي به‌صورت كاربردي، پرسشنامه‌هايي در دو مرحله تنظيم و به جامعه آماري 47 نفري (به صورت تمام شمار) ارايه و با استفاده از نرم‌افزار SPSS اقدام به پردازش داده‌ها شده است. در تحليل آماري از جداول توزيع فراواني، آزمون تي استيودنت يك نمونه‌اي وآزمون ميانگين‌ها بهره گرفته شده و بر همين مبنا 66 عامل ژيوپليتيكي در ابعاد شش‌گانه، طبيعي، انساني، اقتصادي، سياسي داخلي‌، سياسي بين‌المللي و نظامي، تعيين كه بر همين اساس مهم‌ترين فرصت‌ها عبارتند از: نقش روابط عربستان با روسيه، وجود شيعيان معارض با دولت عربستان در اين كشور، وابستگي عربستان به تنگه هرمز، كانال سويز و باب‌المندب است و مهم‌ترين قوت‌ها نيز بومي‌سازي صنعت دفاعي ايران، كنترل تنگه هرمز توسط جمهوري اسلامي ايران در مواقع نياز مي‌باشد.

Abstract Saudi Arabia, possessing exclusive capacities, seeks to play a more effective role in the upheavals of west-south Asia as an effective actor in regional developments. As the geopolitical factors are assumed as a base for adopting appropriate strategies in development of defensive strategies, this study aims to define geopolitical opportunities and strengths effective in development of the IRIʹs defensive strategy towards Saudi Arabia. To do so, it uses analytical-descriptive method in an applied manner and draws up questionnaire in two phases and delivers them to the population and then processes the data with SPSS. To analyse the data, it exploits the Frequency Table, T-Student and Compare Means in such a way that 66 geopolitical factors are developed in six dimensions including environment, human-power, economy, home policy, and international and military policy. Accordingly, the overriding opportunities in this field include Russia-Arabia relations, the resident Shiite opposite to Saudi Arabia, the dependence of Saudi Arabia on the Strait of Hurmoz, Suez Canal and Bab-el-Mandeb Strait. On the other side, the overriding strengths are the indigenization of Iranʹs defense industries and the Iranʹs control over the Strait of Hurmoz, if need be.