تاثير رژيم هاي مختلف آبياري بر كارايي مصرف آب چغندرقند پاييزه در منطقه مشهد

Effect of Irrigation Regimes on Crop Water Use Efficiency of Autumn Sugar Beets Grown on the Mashhad Plain

امكان كشت چغندرقند در پاييز و استفاده از عملكرد ريشه آن در بهار سال بعد در برخي از مناطق كشور وجود دارد. كشت پاييزه چغندرقند، در مقايسه با كشت بهاره، به دليل استفاده از بارش‌هاي پاييزي و زمستاني و قرار نگرفتن دوره رشد گياه در فصل تابستان، صرفه جويي قابل توجهي در مصرف آب دارد. اين تحقيق با هدف برآورد كارايي مصرف آب در كشت پاييزه چغندرقند در منطقه مشهد و دستيابي به بهترين دور و عمق آبياري اجرا شد. به اين منظور، آزمايشي به صورت كرت هاي خرد شده در قالب طرح بلوك هاي كامل تصادفي با چهار تكرار در اراضي مركز تحقيقات كشاورزي و منابع طبيعي خراسان رضوي در سال زراعي 92-93 به اجرا درآمد. در اين آزمايش، كرت هاي اصلي شامل سه دور آبياري (7 ، 10 و 14 روز) و كرت هاي فرعي شامل چهار سطح آبياري (جبران 50، 75، 100 و 125 درصد كمبود رطوبت خاك تا نقطه ظرفيت زراعي) بود. نتايج نشان مي دهد كه وزن ريشه، ميزان ماده خشك، ميزان قند ناخالص و شكر سفيد در سه دور آبياري 7، 10 و 14 روز تفاوت معني داري با هم ندارند. اما صفات مذكور در تيمارهاي سطوح آبياري تفاوت معني دار در سطح 1 درصد نشان مي دهند. بيشترين كارايي مصرف آب آبياري براي عملكرد شكر سفيد، به عنوان محصول نهايي و اقتصادي كشت چغندرقند، از تيمار 75 درصد تامين نياز آبي و پس از آن از تيمار 100 درصد تامين نياز آبي در دور آبياري 14 روز حاصل شده است. بر اساس نتايج به دست آمده از اين تحقيق، در منطقه مشهد و مناطق مشابه اقليمي، براي كشت پاييزه چغندرقند مي توان آبياري را هر دو هفته يك بار و به ميزان تامين 75 تا 100 درصد نياز آبي برنامه ريزي كرد. اين نحوه برنامه ريزي آبياري موجب كاهش هزينه هاي آبياري (به ميزان 33 درصد)، صرفه جويي در آب مصرفي (به ميزان 18 درصد) و دستيابي به حداكثر كارايي مصرف آب، در مقايسه با آبياري دور هفت روز، خواهد شد.

Autumn sowing of sugar beets for harvesting the root yield the following spring is possible in some regions of Iran. Autumnal beets effectively conserve irrigation water because they make use of precipitation during the autumn and winter months and do not grow during the warm summer periodn. The presents study determined the water-use efficiency of autumn-sown sugar beets and investigated the best irrigation scheduling for the Mashhad plain. Testing was carried out during the 2013-2014 growing season at the Agricultural Research Center of Khorasan-eRazavi province using a randomized complete block design with a split plot arrangement and four replications. This experiment examined with three irrigation intervals (7, 10 and 14 d) as the main plot and four irrigation levels (50%, 75%, 100%, and 125% of water content of field capacity) as subplots. The results showed that the yields of roots, dry matter, sugar, and white sugar showed no significant difference for irrigation interval, but that irrigation level had significant effect on yield at the 1% level. The best irrigation water-use efficiency for the yield of conversion to white sugar as the final economic product of sugar beet cultivation was achieved at the 75% and 100% irrigation levels using the 14 d irrigation interval. The results of this project for the Mashhad plain under similar climatic conditions indicates that autumn-sown sugar beets should be irrigated every 14 d at 75% to 100% of field capacity. This irrigation schedule decreased irrigation costs (33%), conserved irrigation water (18%), and achieved maximum irrigation water-use efficiency compared with the 7 d irrigation interval.