نشانگرهاي زيستي به عنوان راهنماي پايش محيط زيست

The use of Biological Indicators as Biosensors

نشانگرهاي اكولوژيكي مانند انواع بنتوزها، جلبك‏ها و گياهان جهت ارزيابي وضعيت محيط‏زيستي مي‏توانند استفاده گردند، به طوري كه يك نشانه اوليه نگران كننده از تغييرات و استرس‏ها را در محيط‏زيست نشان مي‏دهند. در واقع نشانگرها يك ارزيابي غيرمستقيم از كارآيي آن سيستم و اثرات محيط‏زيستي پنهان را نشان داده و اگر به درستي انتخاب شوند ابزار مفيدي در اطلاع رساني استفاده پايدار از آن سيستم اكولوژيكي براي مديران مي‏باشند. استفاده از نشانگرهاي محيط‏زيستي به عنوان يك ابزار مديريتي به دلايل زير مورد ترديد مي‏باشد: در مبحث شاخص‏هاي زيستي، صرف حضور و فراواني گونه‏ها در يك اكوسيستم دليل بر سلامت اكوسيستم، عدم تخريب و يا بي‏خطر بودن فعاليت‏هاي انساني انجام گرفته در آن اكوسيستم نيست بلكه ميزان تنوع ژنتيكي موجود در گونه يا جمعيت‏هاي آن و وجود تبادل ژنتيكي بين جمعيت‏ها و گروه‏هاي موجود در آن اكوسيستم ضامن تداوم حيات آن‏ها خواهد بود. لذا اندازه‏گيري تنوع ژني موجود، تعيين اندازه جمعيت موثر و ميزان تبادل ژني بين آن‏ها، مي‏تواند اطلاعات بيشتري در اختيار ما قرار دهد و در برنامه ريزي و ارزيابي پروژه‏ها مورد استفاده قرار گيرد برنامه‏هاي پايش اغلب به تعداد كمي از نشانگرها بستگي دارند و جهت در نظر گرفتن كل سيستم اكولوژيكي ارزش ندارند. انتخاب نشانگرهاي اكولوژيكي در مديريت برنامه‏هايي كه اهداف و برنامه‏هاي طولاني مدت وسيع دارند، گيج‏كننده است. برنامه‏هاي پايش و مديريت به دليل نقص در انتخاب نشانگرهاي اكولوژيكي مناسب اغلب فاقد دقت بالاي علمي هستند. مطالعه نشانگرهاي محيط‏زيستي در خصوص انتخاب بهيينه نشانگرها، نشان داده است كه بايستي گونه‏هايي انتخاب شوند كه دقيقا منعكس كننده سيستم بوده ، سريعا متناسب استرس‏ها و موقعيت‏ها تغيير يابند، ساده و آشكار بوده و درك آنها پيچيده نباشد اما در اين زمينه باز هم تجربيات ما محدود است و باز هم نيازمند اين هستيم كه شاخص‏هاي بهتري را انتخاب كنيم و نشانگرهاي محيط‏زيستي را بمنظور اجتناب از آسيب‏هاي محيط‏زيستي موجود اصلاح نموده و حتي شايد بهتر باشد از مدل‏هاي كامپيوتري در سيستم GIS نيز به‏منظور تجزيه و تحليل بهتر كمك گرفت.

Ecological indicators can be used to assess the condition of the environment, to provide an early warning signal of changes in the environment, or to diagnose the cause of an environmental problem. Ideally the suite of indicators should represent key information about structure, function, and composition of the ecological system. There are some concerns that hamper the use of ecological indicators as a resource management tool. Monitoring programs often depend on a small number of indicators and fail to consider the full complexity of the ecological system. Choice of ecological indicators is confounded in management programs that have vague long-term goals and objectives. Management and monitoring programs often lack scientific rigor because of their failure to use a defined protocol for identifying ecological indicators. Thus, ecological indicators need to capture the complexities of the ecosystem yet remain simple enough to be easily and routinely monitored. Ecological indicators should meet the following criteria: be easily measured, be sensitive to stresses on the system, respond to stress in a predictable manner, be anticipatory, predict changes that can be averted by management actions, be integrative, have a known response to disturbances, anthropogenic stresses, and changes over time, and have low variability in response. It is better than using the GIS system for the best analysis to select the indicators.