بررسي امكان برقراري ماليات بر سود سپرده هاي بانكي در ايران با تاكيد بر كارايي تخصيصي

Feasibility Study of Introducing Iranian Bank Deposit Interest Tax with Emphasis on Allocative Efficiency

در اين مقاله به منظور بررسي امكان برقراري ماليات بر سود سپرده در ايران و تحليل هزينه و منافع ناشي از اين امر، ابتدا زيان رفاهي ‌بر اساس تابع عرضه سپرده و تقاضاي تسهيلات با استفاده از داده هاي سالانه براي دوره (1391-1352) برآورد شده است. نتايج حاصل از اين برآورد نشان مي دهد كه با فرض اعمال يك واحد ماليات بر نرخ سود سپرده در سال 1389 و در نتيجه، افزايش نرخ سود به ميزان يك درصد، زيان رفاهي ناشي از اخذ ماليات برابر با 3137 ميليارد ريال و درآمد دولت به ميزان 19076 ميليارد ريال مي باشد. در حالي كه بار مالياتي سپرده گذار 0.97 و بار مالياتي متقاضي تسهيلات تنها 0.03 از يك واحد ماليات بر سود سپرده خواهد بود. همچنين يافته هاي اين تحقيق دلالت بر آن دارد كه بانكها در هدايت سپرده ها به سمت سرمايه گذاري نقش مثبتي را ايفا مي نمايند در حالي كه مخارج دولت (كه بخشي از آن ناشي از درآمدهاي مالياتي است) تاثير منفي بر سرمايه گذاري بخش خصوصي دارد. علاوه بر اين دريافتيم كه كارايي سرمايه گذاري بخش خصوصي در مقايسه با سرمايه گذاري دولتي در اثر گذاري بر توليد بيشتر است. اين نتايج گوياي اين واقعيت هستند كه ماليات بر سود سپرده، موجب انحراف در تخصيص منابع شده و زيان اجتماعي را در پي خواهد داشت.

To investigate the possibility of establishing taxes on deposit interest in Iran, the deadweight losses due to deposit supply and loan demand is estimated by using annual data for the period of (1973-2012). The results show that by establishing one unit of tax on deposit interest rate during 2010 and as a result one percent interest rate increase, deadweight losses will be 3,137 and the governments revenue will be 19,076 billion Rials. While the depositorʹs tax burden will be 0.97 and tax burden of loan applicant will be 0.03 out of one unit of tax on deposit interest. The findings also indicate that the banks play a positive role in leading the deposits toward investment while government expenditure has a negative impact on private sectorʹs investment (a part of which, is from income tax). Furtheremore, the efficiency of private investment in effecting on production comparing to public investment is more higher. These results indicate the fact that the interest tax will cause distortion in the allocation of resources and social losses will be followed.