ادراك حسّي زيبايي از ديدگاه ملاصدرا و تبيين آن به عنوان معقول ثاني فلسفي

Perception of Beauty in Viewpoint of Mullā Sadrā and its Explanation as Secondary Philosophical- Intelligible

نوشتار پيش رو با طرح اين پرسش كه فرايند ادراك حسّي زيبايي و لذت زيبايي‌شناختي به چه كيفيتّي است و هويتِّ مفهوم حاصل از آن چيست؟ مدعي است كه مبتني بر مباني فلسفي ملاصدرا، ادراك زيبايي محسوس، اولا و بالذات حضوري بوده و لذت زيبايي‌شناختي هم محصول همين ادراك‌ است و مفهوم زيبايي نيز در فرايندِ انتزاع از حيثياّت خارجي شي ، تحت عنوان «معقول ثاني فلسفي» تحصُّل مي‌يابد. ضرورت پرداختن به مساله مذكور در حكمت صدرا، به مباني فلسفي آن باز مي‌گردد كه قابليتّ جستجوي پاسخي اختصاصي را در مقابل زيبايي‌شناسي غرب، فراهم مي‌سازد. بر اين اساس نگارنده با طرح پرسش‌هاي فرعي‌تر و با روش توصيفي تحليلي تلاش كرده است تا ابعاد اين مساله را مورد مطالعه و بررسي قرار دهد. مهمترين دستاوردهاي اين جستار عبارت است از: تبيين ادراك‌ حسّي زيبايي، لذت زيبايي‌شناختي و تمايز آن با لذات زيستي و همچنين نسبت آن با مفاهيم خير و كمال و در نهايت اثبات مفهوم زيبايي به عنوان معقول ثاني فلسفي.

This article questions the quality of the process of the perception of beauty and aesthetic pleasure to see what identity is derived from this concept. It is claimed on the philosophical foundations of Mull? Sadr? that the sensible perception of beauty, firstly and in particular is “intuitive knowledge” and that the aesthetic pleasure is produced from this “intuitive knowledge” and then the concept of beauty is derived from process of abstraction from external quality of object as secondary philosophical-intelligible.This issue is an essential part in Sadra’s Theosophy and can provide new perspectives different from those of western Aesthetics. On this basis, the author will proceed to study and explain the dimensions of this issue. The most important achievements of this research are: the explanation of the perception of beauty, the distinction between Aesthetic pleasure and corporal pleasure and also its relation to the concepts of good and perfection and in the end proving that the concept of beauty is a secondary philosophical-intelligible.