اثر كم آبياري تنظيم شده و كم آبياري ناقص ريشه بر عملكرد، فلورسانس كلروفيل و پارامترهاي رشد آفتابگردان

Effect of Regulated Deficit and Partial Root-Zone Drying Irrigations on Yield, Chlorophyll Fluorescence, and Growth Parameters of Sunflower

كم آبياري به عنوان يك عامل تنش زا بر ويژگي هاي رويشي و فيزيولوژيكي گياهان اثر مي گذارد. آبياري ناقص ناحيه ريشه (PRD) يكي از مديريت هاي آبياري است تا با كاهش مصرف آب شدت تنش وارده بر گياه را بكاهد. هدف اين پژوهش بررسي اثر كم آبياري بر فلورسانس كلروفيل، وزن خشك طبق، ساقه، برگ، نمايه سطح برگ و عملكرد دانه آفتابگردان (Helianths annus L.) رقم آذرگل در اقليم ساري مي باشد. اين آزمايش در سال 1392 در دانشگاه علوم كشاورزي و منابع طبيعي ساري انجام شد. آزمايش در قالب طرح بلوكهاي كامل تصادفي با پنج تيمار و در سه تكرار به اجرا در آمد. تيمارهاي پروژه عبارت بودند از (1) آبياري كامل (100 درصد جبران كاهش رطوبتي خاك)، (2) كم آبياري تنظيم شده (DI) در دو سطح 75 و 55 درصد، و (3) آبياري ناقص ريشه نيز در دو سطح 75 و 55 درصد جبران كاهش رطوبتي خاك. يافته هاي اين پژوهش نشان دهنده تفاوت معني دار اثر تيمارهاي آبياري بر عملكرد دانه، كارايي فتوسنتز، فلورسانس بيشينه و كمينه، شاخص سطح برگ، وزن خشك ساقه، طبق و برگ مي باشد. تنش آبي به طور معني داري عملكرد دانه، شاخص عملكرد كوانتومي (YII)و فلورسانس بيشينه Fm را كاسته و از سويي ديگر موجب افزايش ميزان فلورسانس كمينه F0 شد. بيشترين مقدار عملكرد مربوط به تيمار آبياري كامل و به ميزان 5148 كيلوگرم در هكتار بود كه با تيمار آبياري PRD75 تفاوت معني داري نداشت. بيشترين شاخص سطح برگ در پايان فصل رشد مربوط به تيمار آبياريFI با 3/4 بود كه با تيمارهاي PRD75، DI75 و PRD55 تفاوت معني داري نداشت. در مجموع، كم آبياري تا حد 75 درصد نياز آبي بصورت خشكي ناحيه ريشه توصيه مي شود زيرا باعث كاهش 8/16 درصدي در آب مصرفي شد و با تيمار آبياري كامل از نظر عملكرد دانه، عملكرد كوانتومي و ساير پارامترهاي رشد تفاوت معني داري نداشت.

Deficit irrigation, as a limiting factor for growth, will affect physiological characteristics of plants. In order to investigate the effects of deficit irrigation on yield, chlorophyll fluorescence, dry weight of stems and leaves, and leaf area index of sunflower, this study was performed at the research farm of Agriculture and Natural Resources University of, Sari, Iran, in 2013. The experimental treatments were arranged as randomized complete block design with three replications. The irrigation regimes consisted of full irrigation (FI), regulated deficit (DI75, DI55), and partial root-zone drying irrigation (PRD75, PRD55). The results indicated that the effect of irrigation treatments on yield, photosynthetic efficiency, maximum fluorescence (Fm), minimum fluorescence (Fo), leaf area index, shoot dry weight, leaf dry weight, and head dry weight was significant. Comparison showed that water stress significantly decreased grain yield, photosynthetic efficiency index and maximum fluorescence (Fm), whereas the minimum fluorescence (Fo) was increased. The maximum seed yield (5148 kg ha-1) was attained in full irrigation treatment and had no difference with PRD75 treatment. The maximum leaf area index at the end of the growing season was 4.3 and recorded in FI and had no difference with PRD75, DI75 and PRD55. Overall, treatment PRD75 is recommended since it reduced water consumption by 16.8 percent relative to FI treatment and had no significant difference with full irrigation treatments (FI) in terms of seed yield, quantum yield, and other growth parameters.