پژوهشي در معماري آييني دخمه هاي زرتشتيان (مطالعه موردي: دخمه هاي مانكجي ليمجي هوشنگ هاتريا و گلستان بانوي يزد)

A research on the ritual architecture of Zoroastrians tower of silence, A case study of Maneckji Limji Hushang Hataria and Golestan Banoo towers of silence in Yazd

شهر يزد جايگاه تعدادي از دخمه هاي تاريخي باقيمانده زرتشتيان است كه بيانگر فصلي مهم و طولاني از فرهنگ و اعتقادات مذهبي رايج و حاكم در سرزمين پهناور ايران قبل از اسلام هستند. اگرچه ديگر دخمه گذاري مردگان انجام نمي شود، ليكن پيروان آيين زرتشتي هنوز به صورت اقليتي ديني باقي مانده و در كنار ديگر اديان به حيات خود ادامه مي دهند. هدف از پژوهش، بررسي و شناخت معماري دخمه ها در آيين تدفين زرتشتي است. به دنبال دست يابي به اين هدف، پرسشي كه مطرح مي شود اين است كه چه عوامل عملكردي و اعتقادي و آييني در طرّاحي دخمه ها موثّر بوده اند. روش تحقيق در اين پژوهش توصيفي- تحليلي است كه با توجّه به ارزش هاي تاريخي و فرهنگي و هم چنين معماري زيبا و مكان يابي بكر آنها اين مقاله ابتدا زرتشتيان و اعتقادات آنان و تدفين در آيين زرتشتي را به اجمال معرفي كرده و پس از آن با معرفي دو دخمه مانكجي ليمجي هوشنگ هاتريا و گلستان بانو به مطالعه تطبيقي- آنها پرداخته است. نتايج اين مقاله، نشان دهنده آن است، كه دخمه ها داراي ويژگي هاي معماري بكر و دست نخورده اي هستند كه مطالعه و شاخت آنها منجر به شناسايي و شناخت بيش تر و بهتر گوشه اي از معماري ايراني خصوصاً معماري تدفيني گرديد. هم چنين مشخص شد كه طرّاحي و ساخت دخمه ها بر اساس اعتقادات دين زرتشتي در مورد سرنوشت جسم و روح انسان، پس از مرگ است. به هين جهت معماري آنها به جز برخي تفاوت ها و اختلا ف هاي جزيي، در كل يكسان و واحد است.

Yazd city is the place of a number of historical towers of silence remaining from Zoroastrians which indicates an important and long chapter of the ruling religious beliefs and culture in the vast land of Iran before Islam. Though placing the dead people in towers of silence is not made any more , but the followers of Zoroastrian religion still have remained as a religious minority and continue their life besides other religions. The purpose of this research is to study and identify the architecture of tower of silence in the burial rites of Zoroastrians. Pursuing to achieve this goal , the question which is raised is that what functional , ideological and ritual factors have been effective in the design of towers of silence. The research methodology is of the type of descriptive –analytic researches . Considering the historical and cultural values and also the beautiful architecture and their unique location , this article has firstly introduced the Zoroastrians and their faiths and burial in the Zoroastrian religion precisely and then introducing two towers of silence of Maneckji Limji Hushang Hataria and Golestan Banoo , it has dealt with their comparative studies. The results of this article shows that the towers of silence have unique and intact architectural features whose study and identification will lead to the better study and identification of a part of Iranian architecture in particular the burial rites. Also it was specified that the design and construction of towers of silence are based on the beliefs of Zoroastrians on the fate of body and spirit of human after the death. For this very reason , their architecture with the exception some slight differences is in total united and the same.