واگرايي در روابط ايران و پاكستان با تاكيد بر افراطي‌گري مذهبي

Divergence between Iran and Pakistan, with an Emphasis on Ethnic and Religious Extremism

از زماني كه پاكستان در 14 اوت 1947 استقلال خود را به دست آورد، همواره گرفتار برخوردهاي پياپي فرقه‌اي و گسترش چشم‌گير افراطي‌گري بوده است. نگراني عمده اين است كه اصولاً اسلام پاكستاني و گروه‌هاي اسلامي اين كشور بنيادگرا و افراطي‌اند، منتها اين شرايط به صورت طبيعي محيط داخلي همسايگان پاكستان، از جمله ايران را تحت تاثير خود قرار مي‌دهد. بر اين اساس، پرسش‌هاي اصلي اين پژوهش عبارت است از: روند واگرايي ايران و پاكستان از چه زماني آغاز شده است؟ مهم‌ترين عامل تنش و واگرايي در روابط ايران و پاكستان حول چه مسايلي است؟ نويسنده معتقد است، روند منازعات ايران و پاكستان تحت تاثير دو پيشامد همزمان اتفاق افتاد؛ اولي به حكومت رسيدن ژنرال ضيا الحق (1978م) و آغاز برنامه اسلامي‌سازي وي (1984م)، دومي وقوع انقلاب اسلامي ايران (1979م). در ادامه فرضيه اول، فرضيه دوم نيز، مهم‌ترين منابع واگرايي در روابط دو كشور را حول مسايل ايديولوژيك به نمايندگي مذهب مي‌داند؛ بنابراين، از فرداي پيروزي انقلاب ايران و خروج شيعيان از انزوا، كشورها و سازمان‌هاي ضدشيعي به ترس از صدور انقلاب ايران در فضاي دولت ايديولوژيك ضيا الحق شروع به فعاليت‌هاي گسترده ضدشيعي و ضدايراني كردند؛ ازاين‌رو، وهابيت عربي و ديوبندي شبه‌قاره‌اي كه هر دو ادامه تفكرات تكفيري ابن تيميه‌اند، در قالب گروه‌هاي ضدشيعي نظير طالبان، سپاه صحابه و لشكر جهنگوي منجر به ارعاب‌گري و خشونت گسترده‌اي عليه ايران و شيعه شدند، به‌صورتي‌كه ادامه اين خشونت‌ها از طرف گروهك‌هاي وابسته مثل جندالله و جيش‌العدل پيگيري شد و مناطق جنوب شرق و مرزهاي قومي را در سايه ساير گسست‌ها به ‌شدت متاثر كردند. روش تحقيق در اين پژوهش، توصيفي- تحليلي و بر مبناي روش كيفي و گردآوري داده‌هاي منابع كتاب‌خانه‌اي و اينترنتي است.

Since Pakistan obtained its independence in august 14, 1947, it has always involved in sequential sect contacts and significant spread of extremism. The main concern is that principally, Pakistani Islam and Islamic groups of this country are fundamentalist and extremist, but this condition naturally affects internal environment of neighbors of Pakistan such as Iran. On this basis, main questions of this research are: since when diverging process of Iran and Pakistan has been begun? What problems the most important factor of tension and divergence in Iranian - Pakistani relations are on? Author believes, process of Iranian – Pakistani conflicts occurred as affected by both coincidental events; first, taking office by General Zia - ul - Haq ( 1978 ) and starting program of his islamization ( 1984 ), second occurring Iranian Islamic Revolution ( 1979 ). In the following of the first hypothesis, the second hypothesis knows the most important sources of divergence in relations of both countries about ideological problems with representation of religion, too; so, from tomorrow of victory of Iranian Revolution and exit of Shias from seclusion, anti – Shia countries and organizations for fright to issue Iranian Revolution in space of Zia-ul-Haq’s ideological government, started anti – Shia and anti – Iranian wide activities; therefore, Arabian Wahhabism and sub continental Deobandi that both are continuation of Ibn Taymiyyah’s takfiri thoughts, in frame of anti – Shia groups like Taliban , Sipah – e - Sahaba and Lashkar –e - Jhangvi led to wide intimidation orientation and violence against Iran and Shia, so that continuing these violences from affiliated groups like Jundallah and Jaish ul-Adl was pursued and they affect eastern south regions and tribal boundaries thanks to other disconnections, severely. Research method in this research is descriptive – analytical and based on qualitative method and gathering data of library and internet sources.