ارزيابي كاربرد هورمون سيتوكينين و آهن بر عملكرد و ميزان تجمع عناصر آهن، روي و منگنز در دانه ارقام نخود

Assessment of applying cytokinin and iron on yield and accumulation of iron, zinc, and manganese in grain of Chickpea cultivars

به منظور ارزيابي اثر هورمون سيتوكينين و آهن بر درصد تجمع عناصر آهن، روي و منگنز در دانه‌ي ارقام نخود آزمايشي در دو سال زراعي 90-1389 و 91-1390 به صورت فاكتوريل در قالب طرح بلوك‌هاي كامل تصادفي با چهار تكرار در شهرستان خرم آباد انجام شد. در اين تحقيق سه رقم آزاد،‌ هاشم و توده محلي در چهار سطح مصرف آهن شامل 0 (شاهد)، 5، 10 و 15 ميلي گرم در ليتر و چهار سطح مصرف هورمون سيتوكينين شامل 0 (شاهد)، 5، 10 و 15 ميلي گرم در ليتر مورد بررسي قرار گرفتند. نتايج نشان داد برهمكنش مصرف آهن و سيتوكينين بر تجمع آهن در دانه مثبت بود و رقم‌هاشم در غلظت 10 ميلي گرم در ليتر آهن و 15 ميلي‌گرم در ليتر سيتوكينين بالاترين مقدار تجمع آهن در دانه را داشت. در مقابل با افزايش مصرف آهن و سيتوكينين، ميزان تجمع روي و منگنز در دانه كاهش يافت. ارقام ‌هاشم و آزاد در غلظت هاي 5 ميلي گرم در ليتر آهن و سيتوكينين بيشترين درصد روي در دانه را داشتند، در حالي كه رقم آزاد در تيمار عدم مصرف آهن و مصرف پنج ميلي گرم در ليتر سيتوكينين بيشترين ميزان تجمع منگنز را نشان داد.

In order to evaluate the effect of cytokinin and Iron on accumulation of iron, zinc and manganese in grain of pea cultivars this study was performed as a factorial experiment in randomized complete block design with four replications at Khorramabad city in two growing seasons 2011 and 2012. The treatments included three cultivars (Hashem, Azad, and local mass of Grate), four levels of iron consumption including 0 (control), 5, 10, and 15 ppm, and four levels of cytokinin hormone concentration including 0 (control), 5, 10, and 15 ppm). Results indicated that interaction effect of iron and cytokinin on the accumulation of iron in the grain was positive and Hashem cultivar in concentration of 10 mg per liter iron and 15 mg per liter cytokinin had the highest accumulation of iron in the grain. In contrast with the increased consumption of iron and cytokinin, the accumulation of zinc and manganese in the grains decreased. Hashem and Azad cultivars at concentrations of 5 mg per liter iron and cytokinins had the highest accumulation of Zinc in the grains while Azad cultivar in the non-consumption treatment of iron and consumption of 5 mg per liter cytokinin indicated highest concentration of manganese in grains.