تحليلي بر ارزيابي كيفيت پايداري اجتماعي در نواحي دو و سه شهر سبزوار

An Analysis on Evaluating the Quality of Social Sustainability in Districts No.2 and 3 of Sabzevar City

هدف اصلي اين پژوهش، شناخت مولفه‌هاي سازنده و تحليل سطح پايداري اجتماعي در شهر سبزوار است. روش تحقيق، توصيفي ـ تحليل است. از روش تحليل داده‌هاي ثانويه و بررسي‌هاي پيمايشي در بخش گردآوري داده‌ها و از روش‌هاي علي و همبستگي در بخش تحليل داده‌ها استفاده شده است. براي آزمون روايي ابزار سنجش، پس از تدوين آنها مبتني بر انجام روايي صوري، از سنجش اعتبار محتوايي و براي تحليل پايايي ابزار سنجش نيز از ضريب آلفاي كرونباخ استفاده گرديد. يافته‌هاي تحقيق حاكي از اين هستند كه در محدوده مطالعه‌شده، امتياز شاخص كلي پايداري اجتماعي از عدد ميانه نظري (3) پايين‌تر (85/2) و در وضعيت مناسبي قرار ندارد. بيشترين ناپايداري به ترتيب مربوط به شاخص‌هاي مشاركت در امورِ سرمايه اجتماعي و احساس امنيت اجتماعي و كمترين ناپايداري در شاخص‌هاي احساسِ تعلق مكاني، عدالت فضايي و بهره‌مندي اقتصادي بوده است. بررسي‌هاي اين پژوهش،نشان مي‌دهد دو متغير زمينه‌اي نوع تصرف واحد مسكوني ( مالك / مستاجر بودن) و مدت اقامت در محله، نقش مهم و شايان توجهي در بهبود پايداري اجتماعي شهرها دارد. استفاده از رگرسيون چند متغيره و ضريب بتا براي شناسايي ميزان اهميت هر يك از شاخص‌هاي مطالعه‌شده، گوياي نقش مهم‌تر شاخص‌هاي سرمايه اجتماعي (516/0)، عدالت فضايي (294/0) و احساس تعلق مكاني (192/0) در پايداري اجتماعي محلات شهري است. تحليل همبستگي ميان شاخص سرمايه اجتماعي با ديگر شاخص‌هاي سازنده متغير پنهان پايداري اجتماعي نيز گوياي همبستگي معني‌دار اكثر شاخص‌ها با سرمايه اجتماعي است. با توجه به نقش و جايگاه مهم و بي‌بديل شاخص سرمايه اجتماعي در ميان ديگر شاخص‌هاي بررسي‌شده، به نظر مي‌رسد نظام مديريت و برنامه‌ريزي شهري بايد به سمت و سويي حركت كنند كه بتوانند با برنامه‌ريزي‌هاي كالبدي و طراحي فضاهاي شهري، زمينه را براي ايجاد و بهبود سرمايه اجتماعي شهروندان فراهم سازند. ايجاد شوراياري در محلات و نواحي شهري، لزوم تدوين برنامه‌هاي فرهنگي و اجتماعي محله محور در طول سال، تدوين برنامه‌هاي راهبردي براي نواحي شهري با تاكيد بر مشاركت شهروندان در تدوين آنها، ايجاد فضاهاي كالبدي همانند فرهنگ‌سرايِ محله به عنوان مكاني براي اجراي برنامه‌هاي مختلف و همچنين ميعادگاهي براي ديدار شهروندان با يكديگر، اولويت قايل‌شدن براي ايجاد پارك‌هاي و فضاهاي عمومي محله‌اي و ناحيه‌اي به عنوان بستر و زمينه‌اي براي اوقات فراغت شهروندان را مي‌توان از جمله برنامه‌هاي مديريت شهري براي بهبود سرمايه اجتماعي و پايداري اجتماعي شهرها پيشنهاد كرد.

Social sustainability is a concept that is largely in line with the dimensions of quality of life and Encompasses a wide range of concepts such as social development, social capital, participation, equity and belonging a sense of security and ... . Among the different aspects of sustainability, social mutual interactions have a vanguard and scouts role. The social aspect is important because every thing and every event occurs within a social context. Accordingly, the objective of this study was to identify the criteria and analyzing the social sustainability in Iranian urban area. The case study is Sabzevar City in Khorasan Razavi Province. The population of this city in 2012 has been 230000 persons. Research methodology is descriptive - analysis method. data collection based on secondary data analysis and the survey technic and descriptive and inferential statistics were used in data analysis. Statistical society of research is 19692 of families in 2 and 3 regions of Sabzevar municipality. Sample size is 382 families that was chosen by random sampling method. The findings of this research shows that in case study area, indicator of social sustainability has not been in a very good condition. Average of social sustainability score has been 2.85 which is lower than average of social sustainability i.e. 3. The most unsustainability has been on social capital, participation in urban affairs and sense of social security indicators and also the uppermost social sustainability on sense of place, spatial justice and economical enjoyment has been existed. Surveys also indicated that indicators such as social capital (0.516), spatial justice (0.294) and sense of place (0.192) have had the most importance role in social sustainability of the study area. More investigations indicated direct correlation between independent indicators such as type of dwelling owner and time of habitancy in neighborhood with social sustainability. And also, findings show inter correlation between constituent indicators of social sustainability such as social capital, sense of place, sense of social security, spatial justice, participation in urban affairs and economical enjoyment which this issue shows urban sustainability and special urban social sustainability need to systemic and holistic approach. With attention to the important role of social capital in urban social sustainability, seems that it is essential for urban managers to with physical planning and urban space designing, participation of citizen in process of decision making and decision making in urban regions and neighborhoods, creation of urban council of neighborhoods and other policies create and improve urban social capital.