بررسي شيوع استئوپروز و عدم همخواني T-score ستون فقرات و فمور و برخي عوامل موثر در ايران: مطالعه آيموس

OSTEOPOROSIS PREVALENCE AND T-SCORE DISCORDANCE BETWEEN FEMUR AND LUMBAR SPINE IN IRAN AND SOME RELATED FACTORS: IMOS STUDY

مقدمه: استئوپروز شایع‌ترین بیماری متابولیك استخوان است كه‌ با كاهش توده استخوانی ‌و افزایش شكنندگی آن ‌همراه می‌باشد. هدف ‌از مطالعه حاضر مقایسه شیوع استئوپروز‌ و دیسكوردنس تراكم استخوانی ستون فقرات با فمور در مردان بالای 50 سال و زنان یائسه در فاز1و3 آیموس‌و بررسی برخی از فاكتورهای ‌دخیل می‌باشد. روش‌ها: پژوهش حاضر یك‌ مطالعه توصیفی-تحلیلی است كه براساس اطلاعات مطالعات فاز 3 آیموس در شهرهای اراك و سنندج و‌ فاز 1 آیموس در شهرهای تهران، مشهد، تبریز، شیراز و‌ بوشهر انجام شده است. تعداد مردان بالای 50 سال و زنان یائسه به‌ترتیب در فاز 1 آیموس 868 و 685 نفر و در فاز 3 آیموس 295و397 نفر بودند كه ‌به‌صورت خوشه‌ای و تصادفی انتخاب شده‌اند. دانسیتومتری در ناحیه ستون فقرات و ران انجام گرفته ‌‌است. یافته‌ها: شیوع استئوپروز واستئوپنی در فاز ‌3 آیموس در مردان بالاتر از50 سال به‌ترتیب 32 و50 درصد بیشتر از‌ فاز 1 آیموس 28 و3/ 49درصد بود كه‌البته تفاوت آماری معناداری نداشت. در زنان یائسه در فاز 3 آیموس شیوع استئوپروز و‌ استئوپنی در مقایسه با فاز1تفاوتی نداشت. شیوع دیسكوردنس تراكم استخوانی ستون فقرات با فمور نیز در مردان بالاتر از50 سال ‌و ‌زنان یائسه‌ در فاز3 و1 تفاوتی نشان‌ نداد در آنالیز رگرسیون لوجستیك  (Logistic Regression)در هر دو گروه نمایه توده بدنی بالا و انجام ورزش در برابر استئوپنی‌ و‌ استئوپروز اثر محافظتی داشتند. نتیجه‌گیری: به‌نظر می‌رسد شیوع استئوپروز در‌ گروه مردان‌ با شیب بیشتری ‌در حال افزایش‌است. تغییر شیوه زندگی‌ و ‌در راس آن فعالیت بدنی و تغذیه می‌تواند نقش مهمی در پیشگیری از پوكی استخوان داشته باشد و‌ با توجه به شیوع دیسكوردنس ستون فقرات ‌و ‌فمور كماكان سنجش تراكم استخوان در دو سایت مختلف ضروری به‌نظر می‌رسد.

Background: Osteoporosis is the most prevalent metabolic bone disease which is characterized by low bone mass and increased risk of fracture. The present study was conducted to assess the prevalence of osteoporosis and T-score discordance between femur and lumbar spine as well as their risk factors in a group of healthy postmenopausal women and men older than 50 years old based on Iranian Multicenter Osteoporosis Study data in phase 3 compared to phase 1. Methods: This research is a cross-sectional study. 295 men and 397 women in IMOS 3 from Arak and Sanandag, and 868 men and 685 women  from Tehran, Mashad, Tabriz, Shiraz and Bushehr were recruited based on randomized cluster sampling Results:  osteoporosis and osteopenia prevalence in men were 32% and 50% respectively, which were more in IMOS 3 compared to IMOS 1 (28% and 49.3%) but no statistical significance was noticed p=0.258. In postmenopausal women there were no difference in osteoporosis and osteopenia prevalence between IMOS 3 and IMOS1. There were no difference in discordance prevalence in IMOS 3 compared to IMOS 1. Logistic regression analysis revealed body mass index and physical activity had protective role against osteoporosis and osteopenia. Conclusion: It seems osteoporosis in men has greater rate compared to women. Lifestyle changes especially physical activity and nutrition can play a significant role in the prevention of osteoporosis. And based on T-score discordance between femur and lumbar spinebperforming BMD at two different sites is necessary for the Iranian population.