تحليل ساختاري انواع تشبيه در اسرارنامه عطارنيشابوري

Structural analysis of simile in Attarʹʹs Asrarnamh

در حقيقت، هر انديشه و فكر و تخيّل تازه از ديدي تازه و تجربهاي نو منبعث ميشود. براي بيان انديشه تازه، به زبان تازه و جديد نياز است. تشبيه تجليگه انديشه، طرز تفكر، تخيّل و تجربه شاعر و نمودار توانايي او در ايجاد تناسب ميان اجزا ، طبيعت بيروني و دروني و برقراري ارتباط با محيط و آفريدههاست. از اينرو تشبيه در معناي فراگير آن، زمينه ساز تحوّلات و تغييرات سبكي در همه عرصه هاي هنري بويژه شعر است تا آنجاييكه تحليل و بررسي آن ميتواند نمايانگر سبك شخصي يك شاعر باشد. عطار دراسرارنامه، از عناصر بياني مختلفي، ازجمله تشبيه، براي بيان انديشهها و معاني و مفاهيم عارفانه، بهره جسته است. تا آنجا كه نگارندگان جستهاند؛ اين اثر تاكنون از جنبههاي مختلفي مورد بررسي قرار گرفته است. اما در رابطه با تشبيه و ساختارهاي مختلف آن در اين اثر، پژوهشي صورت نگرفته است. بر اين اساس؛ اين پژوهش بر آنست كه ضمن آشنا ساختن مخاطبان با ساختارهاي مختلف تشبيه دراسرارنامه، به بررسي جايگاه تشبيه در بيان انديشههاي عطار، بپردازد. مبناي اين مقاله از جهت ساختاري براساس معرّفي و تحليل انواع تشبيهات و ساختارهاي آن از جهت عناصر و مواد بكار رفته، حسي و عقلي بودن طرفين، فشردگي و گستردگي ساختار تشبيهات، مفرد، مقيد و مركب بودن طرفين، شكل و وجه شبه، استوارگرديده و روش كار بر پايه توصيف و تحليل دادهها، از ديدگاه اسلوبهاي بلاغت است. ضمن اينكه در پايان، براساس نمونههاي آماري، جايگاه انواع تشبيه در اسرارنامه عطار نشان داده شده است. با انجام اين پژوهش در مييابيم كه تشبيه در اسرارنامه از عناصر بياني مهم براي بيان انديشههاي عطار بوده و در ساختارها و اشكال مختلفي بكار رفته است.

In fact any new thought or idea is originated from a new perspective or experience and to express a new thought, a new language is needed and simile is the manifestation of thought and the way of thinking, imagination and the experience of poet, the representation of his ability in creating a harmony between parts, the internal and external nature and also the relation of creatures with the environment. Thus, simile in its comprehensive meaning is the cause for the changes in styles in all artistic fields specially the poetry so its analysis can represent the personal style of the poet. Attar used various expressive elements, especially simile for the expression of thoughts and spiritual concepts. According to authors of this paper, this work hitherto, has been analyzed from different aspects. But few if any have done research on the simile and its various structures in this work.This study while making the readers familiar with various forms of simile in Asrarnameh, aims to investigate the status of simile in the expression of Attarʹs thoughts. The basis of this paper is presenting a structure according to the introduction and analysis of different kinds of similes and their structures in terms of used elements and materials, sensory and intellectual sides, compression and expansion of the structure, single and complex structure, form structure and vehicle, and methods are based on the description and analysis of the data, from the perspective of rhetorical modes. Is also at the end, based on statistical samples, the status of simile types have been shown in Attarʹs Asrarnamh. Doing this research we find that simile at Asrarnamh is an important expressive element for the expression of Attarʹs ideas and is used in a variety of forms and structures.