صورت‌بندي برهان صديقين ابن سينا در نجات بر پايه‌ منطق محمولات مرتبه‌ اول

Formulating Avicennaʹʹs Argument of Truthful Ones in the Book of Nejat Based on the First-Order Predicate Logic

طبق يك تعريف رايج، برهان صديقين استدلالي است كه در آن بدون فرض وجود ممكن (مخلوقات)، وجود واجب الوجود اثبات مي‌شود. شيخ الرييس مبتكر برهان صديقين، تقريرهاي متفاوتي را از اين سبك برهان ارايه كرده است كه از جمله‌ آن‌ها، تقرير موجود در كتاب نجات است. نوشته‌ حاضر درصدد است تا امكان اثبات اعتبار منطقي اين تقرير را در منطق محمولات مرتبه‌ اول بررسي نمايد و اصولي را كه برهان مذكور بر آن‌ها مبتني است، آشكار سازد. از اين طريق روشن مي‌شود كه تقرير شيخ با ملاكي كه خود وي براي براهين صديقين معرفي مي‌كند، تا چه ميزان هم‌خواني دارد. در اين راستا ضمن ارايه‌ بيان روشني از تقرير نجات، اشكالات وارد بر برخي عبارات آن و نيز پيشنهادهايي جهت رفع آن‌ها در قالب عبارات جايگزين مطرح مي‌شود. سپس با بيان مفاهيم و مقدماتي كه استدلال در تقرير نجات بر آن‌ها مبتني است، صورت‌بندي برهان در زبان منطق محمولات مرتبه‌ اول به همراه اثبات كامل آن ارايه مي شود. در نهايت مطابقت مدل‌سازي پيشنهادي، با ملاك معرفي شده براي برهان صديقين نشان داده خواهد شد.

According to a common definition, the argument of truthful ones is an argument in which the existence of Necessary Being is proved with no presumption of the existence of the possible being (creatures). Avicenna proposed different versions of this style of argument and the version in the book of Nejat is one of them. This paper is intended to examine the possibility of proving the logical validity of this version in first-order predicate logic and explain the principles which the argument is based on. In this way, it becomes clear to what extent Avicennaʹs version is in accordance with the criteria he himself introduces for the argument of truthful ones. In this respect, while providing a clear exposition of the version in the book of Nejat, bugs on some of the statements and proposals to obviate them in terms of replacement arises. Then explaining the concepts and premises which the argument in the book of Nejat is besed on, it is formulated in first-order predicate logic with its full proof. Finally, the proposed modelʹs accordance with the presented criteria for the argument of truthful ones will be shown.