نقش مشهورات در تعين مُدن با تكيه بر آرا فارابي و ابن‌سينا

مسيله‌ پژوهش حاضر، چگونگي نقش مشهورات در تعين مدن از ديدگاه فارابي و ابن‌سينا است. تامل در باب مدن در آثار فارابي، نقش غايات رياسات در تعين سياست‏ها و نقش مشهورات مدن در جهت وصول به غايات آن‏ها را نشان مي‏دهد. از تامل در مباحث مربوط به مدن در آثار شيخ‏الرييس، به ويژه مدينه قلت او، مي‌توان نيازهاي مدينه را يكي از عوامل شكل‌گيري اهداف اجتماعات دانست؛ در راستاي وصول به اين اهداف برخي از مشهورات وضع مي‌شوند و برخي تغيير مي‌يابند. به همين دليل مشهورات هر جامعه، آيينه نيازهاي جامعه و اهداف زعما به حساب مي‏آيند. دامنه مشهورات از حيث كاركرد، متخيلات و اقناعيات را در برمي‌گيرد و هر سه مورد، از روش‌هاي انتقال مفاهيم حقايق كلي به شمار مي‌روند. تامل در دو مبحث جوامع و مشهورات نزد اين دو فيلسوف، نشان مي دهد مشهورات از عوامل تاثيرگذار در وصول مدينه به اهداف خود و در نتيجه در تعين جوامع هستند. مقايسه‌ ميان مباحث مُدن در آثار دو فيلسوف يادشده، نشان‌دهنده آن است كه سير ترتب مدن نزد فارابي طي سه مرحله و بر اساس نظريه‌ انسان‌شناسي او است و ابن‌سينا در بيان مدن نظر به سياسات زمان خود داشته و با رويكرد انتقادي به بحث پرداخته است.

The present paper is dealing with the role of generally accepted premisses in determining communities from Al-Farabi and Avicennaʹs point of view. Contemplating on cities in Farabiʹs works shows the role of the leadersʹ ultimate goals in determining policies and generally accepted premisses in reaching those goals. Also, reviewing the communitiesʹ issues in Avicennaʹs works specially his considered city, one comes to this conclusion that citiesʹ requirements are one of the factors in forming social goals. As a result of reaching these goals, some of the generally accepted premisses are formed and some others are changed. Consequently, generally accepted premisses of every society are the reflections of that societyʹs requirements and its leadersʹ goals. Practically, the well-known data include imaginations and persuasions, and all the three are accounted as the methods of transmitting universal truths. Surveying the issue of generally accepted premisses and these two philosophersʹ views led to this conclusion that generally accepted premisses are the effective factors on reaching goals, and as a result determining communities. Comparing the issue between the works of these two philosophers shows Al- Farabi arranged the cities in three levels and based on his anthropological thoughts, while Avicenna had a critical approach on the issue and was influenced by the policy of his own time