توزيع درآمد در ايران با استفاده از شاخص هاي جيني و اتكينسون در سال هاي 1380 تا 1392

Income Distribution investigation in Iran using Gini Coefficient and Atkinson Index: 2001- 2013

بررسي توزيع شخصي درآمد طي سال هاي 1380 تا 1392 ش، در دو جامعه شهري و روستايي ايران، با استفاده از شاخص هاي جيني و اتكينسون موضوع مقاله حاضر است. اين دو شاخص اصول دالتون (ويژگي-هاي مطلوب شاخص توزيع درآمد) را نقض نمي كنند و در مقايسه با ساير شاخص هاي توزيع درآمد از دقت بالاتري برخوردارند. ضريب جيني اگرچه متداول ترين شاخص اندازه گيري توزيع درآمد است ولي از آنجا كه نسبت به توزيع درآمد در طبقات مياني درآمد حساس تر است، نمي تواند بين دو الگوي متفاوت توزيع درآمد مثل زماني كه دو منحني لورنز همديگر را قطع مي كنند، تمايز قايل شود. بنابراين، استفاده از شاخص اتكينسون كه برگرفته از تابع رفاه اجتماعي است و به واسطه امكان انتخاب پارامتر مي تواند نابرابري را در طبقات مختلف درآمدي جامعه اندازه گيري كند، مكمل محاسبه ضريب جيني است. نتايج محاسبه دو شاخص يادشده نشان مي دهد نابرابري درآمد هم در جامعه شهري و هم در جامعه روستايي ايران، در دوره بررسي شده، كاهش يافته است. البته نابرابري توزيع درآمد در جامعه شهري ايران نسبت به جامعه روستايي كمتر است و با تاكيد بر طبقات درآمدي بالاتر در شهر و روستا، نابرابري بيشتر مي شود. نابرابري در هر دو جامعه شهري و روستايي و همه طبقات درآمدي، از سال 1389ش، كاهش پايداري داشته است و در سال 1390 اين افت محسوس تر است كه با توجه به اصل افزايش يكسان درآمد (اصل سوم دالتون)، دليل اين امر مي تواند پرداخت يكسان يارانه نقدي ماهيانه به ميزان 455000 ريال، به صورت سرانه به خانوارهاي ايراني، پس از اجراي قانون هدفمندسازي يارانه ها قلمداد شود.

The subject of this article is to assess Personal Income Distribution in I.R. Iran both in rural and urban areas using Gini coefficient and Atkinson index in the period of 2001- 2013. These two indices satisfy Dalton principles (principles about requirements of a good income distribution index) and comparing to other income distribution indices are more precise. Although Gini coefficient is the most common measure of income inequality, since it is highly sensitive to inequalities in the middle of the income spectrum, it may not be able to distinguish between two different income distributions. But the Atkinson index considering social welfare function into the measurement of income inequality allows for varying sensitivity to inequalities in different levels of the income distribution and it can be a complement to Gini coefficient. Results based on Gini and Atkinson show decreasing income inequality during the investigated period both in rural and urban areas. Income inequality in urban areas is less than rural areas and considering different income levels, the income inequality rises in both areas as the level of income increases. Since the year 2010, income inequality has been decreasing in both areas and there was a more sensible decrease in 2011 which could be due to performing the subsidy reform program and a payment of 455000 Rials per person to Iranian families since December 2010 (as Daltonʹs third principle of equal payments suggests).