بررسي موانع و محدوديت هاي داخلي سرمايه گذاري خارجي در ايران (مطالعه ميداني 300 طرح سرمايه گذاري خارجي تحت پوشش قانون سرمايه گذاري)

Analyzing Local Obstacles and Restriction of Foreign Investment in Iran

در سال هاي اخير، كشور ايران در كنار ساير كشورهاي جهان و با تـوجه به امتيـازات ويـژه سرمايه گذاري خارجي تلاش هاي زيـادي براي جذب سرمايه گذاري خارجي به عمل آورده است. به رغم اين تلاش ها، با تـوجه به پتانسيل هاي فـراوان، ظـرفيت ها و مـوقعيت ژيـو استراتژيك ايران در مقايسه با كشورهاي ديگر داراي پتانسيل هاي ضعيف و نامناسب، نتيجه شاياني حاصل نشده و ميزان جذب سرمايه گذاري خارجي ايران، نسبت به توانمندي هاي آن، بسيار پايين بوده است . اين موضوع يعني تلاش زياد و عدم كسب نتيجه متناسب، به چالش اساسي پيش روي تصميم گيرندگان اقتصادي كشور تبديل و بررسي هاي متعددي براي آسيب شناسي اين موضوع انجام شده است. از يك سو، مطالعاتي به اين نتيجه رسيده اند كه با توجه به فضاي سياسي بين المللي، به ويژه تحريم هاي بين المللي اعمال شده در سال هاي اخير باعث مي شود تلاش هاي ايران به نتيجه درخور توجهي نايل نشود و مخالفان نظام ايران از هرگونه ابزاري استفاده مي كنند تا مانع سرمايه گذاري سرمايه گذاران خارجي در ايران شوند. از سوي ديگر، عده اي معتقدند موانع و محدوديت هاي داخلي و بوروكراسي زايـد اداري مانع جذب سرمايه گذاري خارجي مي شود و چنانچه اين موانع برطرف شود، جذب سرمايه گذاري خارجي ايران بيشتر مي شود. نقطه اشتراك هر دو طيف صاحب نظران مذكور، اين است كه هيچ كدام تـاكنون به صورت ميداني بررسي نكرده-اند كه وضعيت طرح هاي سرمايه گذاري خارجي در ايران چگونه بوده و علل عدم موفقيت آنها در چه زمينه اي است؟ اين پژوهش ضمن توجه به عوامل تاثيرگذار در جذب سرمايه گذاري خارجي و، همچنين، آثار مثبت و منفي سرمايه گذاري خارجي بر كشور ميزبان، بيش از 300 طرح سرمايه گذاري خارجي را يكايك و به صورت ميداني مورد بررسي قرار داده و موانع پيش روي آنها را شناسايي، بررسي، پالايش و تحليل نموده است.

Considering the advantages of foreign investment, Iran the same as other countries made a lot of efforts to attract foreign investment. Despite these efforts, the great potentials, capacities and geostrategic location, Iran in comparison with others who have week and unsuitable potentials, did not obtain any significant result and the foreign investment attraction rate in Iran is much lower than its capabilities. Much effort and less result is the main challenge that the economic policy makers facing it and various studies has been done to diagnose this issue. On one hand, some studies concluded that Iran international political situation particularly the international sanctions imposed in recent years were the reasons that Iran efforts didn’t reach any significant results and opponents of the Iranian regime in different ways prevented the foreigners to invest in Iran. On the other hand, some believe that the local obstacles, restrictions and unnecessary official bureaucracy prevent Iran to attract foreign investments and if these obstacles remove, Iran foreign investment attraction will increase. The aforesaid studies have not considered the status of the foreign investment projects in Iran, the obstacles that they are facing with and the reasons that some of these projects not succeed. This study deals with the impressive factors on the foreign investment attraction and also the positive and negative effects of foreign investment on the host country. It studied more than 300 foreign investment projects and the obstacles that these projects faced were verified and analyzed.