كاربرد متريك‌هاي سيماي سرزمين در ارزيابي روند تغييرات كاربري اراضي با استفاده ازسنجش از دور و GIS مطالعه‌‌ي موردي: منطقه‌ي بياباني دهلران

Application of Landscape Metrics in Assessing Land Use Changesʹʹ Trend by Using Remote Sensing and GIS Case study: Dehloran Desert Area

تغيير كاربري سرزمين ناشي از فعاليت انسان به دليل عدم توجه به محدوديت‌هاي محيط زيستي بر سيماي محيط بسيار تاثيرگذار بوده است و روند در حال توسعه‌ي تغيير كاربري در نتيجه‌ي فعل و انفعالات پيچيده‌ي فاكتورهاي ساختاري و عملكردي، آثار محيط زيستي شديدي بر اكوسيستم‌هاي طبيعي داشته است. بنابراين با توجه به آثار منفي ناشي از استفاده‌ي نامناسب از سرزمين و تغيير كاربري اراضي، آگاهي و شناخت روند تغييرپذيري، در ارزيابي آثار محيط زيستي ناشي از توسعه به منظور طرح‌ريزي و مديريت پايدار سرزمين ضروري است.اين مطالعه به منظور بررسي روند تغييرات سيماي سرزمين در منطقه‌ي دهلران استان ايلام انجام شد. به منظور تهيه‌ي نقشه هاي پوشش سرزمين و تحليل تغييرات، به ترتيب از تصاوير ماهواره اي (1364) TMو (1386) ETM+و متريك هاي مساحت طبقه، تراكم لكه، تعداد لكه، متوسط اندازه‌ي لكه، تراكم حاشيه و متوسط شاخص شكل استفاده شد. به منظور آناليز گسستگي چشم انداز، متريك هاي متنوع الگوي چشم انداز در سطح كلاس با استفاده از نرم افزار FRAGSTATS محاسبه شد. تجزيه و تحليل متريك هاي سيماي سرزمين بيانگر جايگزيني گسترده‌ي اراضي مرتعي متوسط توسط اراضي كشاورزي، مرتعي فقير، مسكوني و باير بوده است. نتايج به دست آمده نشان داد، افزايش تعداد لكه ها و كاهش ميانگين مساحت، شاخص مهم تجزيه بوده و روند تخريب و تجزيه سيماي سرزمين به صورت افزايشي بوده است. نتايج به دست آمده، لزوم توجه به وضعيت كاربري و پوشش سرزمين در منطقه، به منظور بهره برداري مناسب و پايدار از منابع طبيعي را نشان دهد.

Changing the Land use induced by human activities, due to lack of attention to environmental constrains has a great impact on the landscape and the continuous developing trend of land use change, resulting from the complex actions and reactions of structural and operational factors, has had severe impacts on natural ecosystems. Therefore, in consideration with the negative effects of unsuitable use of land and land use change, knowledge and understanding about the changes is essential in environmental impact assessment due to development for sustainable planning and management of the land .This study was conducted to investigate the trend of changes in landscape ecology in Dehloran, Ilam. For developing maps of Land cover and analyzing the changes, we used, respectively , the satellite images of (1985) TM and (2007) ETM + were applied and landscape metrics of class area, density of patches, number of patches, mean of patches size, edge density and mean of shape index.Various class-level landscape pattern metrics were calculated using FRAGTATS software, in order to analyze landscape fragmentation. The analysis of landscape metrics revealed the extensive replacement of fair rangelands by agricultural lands, rangelands, residential areas and barren lands. The results showed that increase in the number of patches and decrease in the mean of the area size was an important indicator of significant index of degradation, and the process of degradation and destruction of landscape ecology was in an increase mood. Therefore the obtained results necessitates paying attention to the quality of land use and cover in the region to appropriate and sustainable exploit of natural resources.