ارزيابي تناسب فضايي- مكاني پارك هاي شهري با استفاده از GIS مطالعه‌ي موردي: پارك هاي محله اي منطقه‌ي 5 شهرداري تهران

Evaluation of Spatial-location Suitability of Urban Parks Using GIS Case Study: Local Parks of District 5 of Tehran Municipality

امروزه با پيشرفته شدن جوامع شهري، وجود كاربري فضاي سبز و توزيع متناسب آن به يكي از مهمترين دغدغه هاي مديران شهري به ويژه در كلانشهرها تبديل شده است. گستردگي شهر تهران به همراه متمركزتر شدن فضاي داخلي آن ضرورت توجه به وضعيت دسترسي پارك هاي محله اي را بيش از پيش آشكار ساخته است. هدف پژوهش حاضر بررسي ميزان سازگاري پارك هاي محله اي منطقه‌ي 5 شهرداري تهران با كاربري‌هاي همجوار، تحليل ميزان‌ تناسب آنها با استانداردهاي موجود و همچنين مكان‌يابي اراضي متناسب با استقرار پارك هاي مذكور در منطقه‌ي مورد مطالعه مي باشد. اين پژوهش از لحاظ هدف، كاربردي و از لحاظ روش، توصيفي- تحليلي مي باشد. جهت بررسي وضعيت تناسب پارك هاي محله اي منطقه 5 شهرداري تهران، از نرم افزار GIS و تكنيك هاي موجود در آن همچون overlay (همپوشاني)، Spatial Analysis (تحليل هاي مكاني)، Proximity (مجاورت) و Network (شبكه) بهره گيري شده است. نتايج تجزيه و تحليل هاي به دست آمده از تكنيك هاي به كار گرفته شده و همچنين استناد به خروجي مدل AHP، بيانگر آن است كه بيشتر پارك هاي محله اي موجود در منطقه، در اراضي خوب و خيلي خوب استقرار يافته و به ندرت پارك هايي وجود دارند كه در اراضي متوسط و ضعيف مكان گزيني شده باشند، همچنين با توجه به نقشه مذكور، هيچ كدام از پارك هاي محله اي موجود در اراضي خيلي ضعيف قرار ندارند. نكته‌ي مهم قابل اشاره در نقشه‌‌ي نهايي اين است كه اراضي خيلي خوب زيادي وجود دارد كه استقرار كاربري هاي محله اي در آنها يا كم است و يا متوازن توزيع نشده اند، بنابراين جهت برنامه ريزي كاربري اراضي منطقه‌ي مورد مطاله مي توان از اين اراضي با قابليت سازگاري و تناسب خيلي خوب، جهت احداث و مكان گزيني پارك هاي محله اي استفاده نمود.

Today, with the advance of urban society, the existence of green spaces and suitable distribution of them has become one of the most important concerns of the urban managers especially in metropolis. Extension of Tehran with concentrating internal space of it, has revealed the necessity of citizen’s accesses to parks, the aim of this research is evaluating the adaptability of local parks of district No.5 of Tehran Municipality with neighboring uses, analysis of their compatibility with the existing standards and also locating appropriate lands for the establishment of such parks in the under study area. This research, from the view point of objective is an applied research and its method is descriptive –analytical one. To study the compability status of local parks, district 5 of Tehran Municipality, GIS software and its techniques including overlay, Spatial Analysis, Proximity and Network have been used. The findings of performed analysis of the used techniques and also referring to the outputs of AHP model reveal that most of the areaʹs parks are located in good and very good and suitable lands and the parks with moderate and weak location can hardly be found . Also, regarding the said map, none of the parks are placed in very weak areas. The important point in the final map is that there are a lot of very good lands in which the local usages is low or have an unbalanced distribution. Therefore, for planning the land use of the study area , it is possible to use these lands with high adaptability and appropriateness for the establishment and locating local parks