بررسي روند تغييرات دماي شبانه‌ي استان كرمان و تاثيرپذيري آن از شدّت تابش خورشيدي (TSI) طيّ نيم قرن اخير

Study the Trend of Overnight Temperature Changes of Kerman Province and its Impressibility from Total Solar Irradiance (TSI) During the Past Half Century

تحقيقات علمي در زمينه‌ي روندهاي اقليمي حاكي از آن است كه هم اكنون تغييرات، سريع‌تر از دوره‌هاي گذشته درحال وقوع است. اغلب محققان جهان درجه‌ي حرارت هوا و نزولات آسماني را شاهدي در جهت اثبات فرضيه‌هاي تغييرات اقليمي خود مي‌دانند. در اين پژوهش به منظور آشكارسازي آماري تغيير اقليم درگستره‌ي جغرافيايي استان كرمان از داده‌هاي ميانگين دماي شبانه ماهانه 17 ايستگاه درداخل و خارج استان طيّ بازه‌ي زماني 2010-1961 استفاده شده است. با به‌كارگيري ميان‌يابي كريجينگ، داده‌هاي ايستگاهي به داده‌هاي ياخته‌اي با ابعاد 8×8 تبديل شده و به كمك آزمون من- كندال وضعيت روند ياخته‌اي بررسي گرديد. سپس با نرم‌افزار GIS نقشه‌ي پهنه‌بندي روند براي هرماه ترسيم گرديد. به منظور بررسي تاثيرگذاري فعاليّت خورشيدي بر تغيير اقليم استان كرمان از داده‌هاي شدّت تابش كلي خورشيدي ماهانه، روش تحليل موجك و مقايسه نمودارهاي ترسيمي استفاده گرديده است. نتايج حكايت از آن دارد كه درطول دوره‌ي آماري بطور ميانگين سالانه66% از پهنه‌ي استان، تغييرات اقليمي با روند افزايشي را تجربه نموده‌اند. بيشترين و كمترين گستردگي حاكميّت روند مثبت به ترتيب در فصل تابستان و زمستان به وقوع پيوسته است. همچنين افزايش 62/2 درجه‌اي دماي شبانه را در پهنه‌ي استان كرمان شاهد بوده‌ايم. غالباً دشت‌هاي با ارتفاع كمتر از 2000 متر داراي روندافزايشي، كوهپايه‌هاي غربي استان با ارتفاع 3000-2000 متر داراي روند كاهشي و نواري با امتداد شمال غربي- جنوب شرقي كه از مركز استان مي‌گذرد از گزند تغييرات اقليمي درامان بوده است. بيشترين تاثيرپذيري از سيكل 11 ساله فعاليّت‌هاي خورشيدي در ماه اكتبر رقم خورده به شكلي كه مي‌توان روند حادث شده در دماي شبانه‌ماه اكتبر را در سال‌هاي 2000-1961 با اطمينان 95% به سيكل اصلي فعاليّت‌هاي خورشيدي منسوب دانست. ماه ژولاي در مرحله‌ي بعدي تاثيرپذيري و سپس ماه‌هاي دسامبر و سپتامبر هستند