تعيين نواحي آگروكليمايي كشت گندم ديم بر مبناي شاخص‌هاي اقليمي در استان كردستان

Determination of Agroclimatic Areas for Dry Planting of Wheat Based on Climatic Parameters in Kurdistan Province

هواشناسي كشاورزي آثار عناصر اقليمي را بر موجودات زنده (گياه و حيوان) و نيز آثار متقابل جو و خاك را براي حداكثر بهره‌وري از محيط بررسي مي‌كنند. هدف اين تحقيق، تعيين نواحي آگروكليمايي براساس شاخص‌هاي اقليمي از قبيل برآورد نياز‌هاي آبي، حرارتي و بارش موثر كاشت گندم ديم در طول دوره رشد است. در اين تحقيق از داده‌هاي؛ ميانگين دماي روزانه، ميانگين حداقل و حداكثر دما، بارندگي ماهانه و سالانه، ميانگين رطوبت نسبي و تبخير و تعرق كه از 10 ايستگاه هواشناسي سينوپتيك موجود در استان كه آمار طولاني داشتند، تهيه شده است. براي برآورد ميزان نياز آبي و درجه حرارت تراكمي گندم ديم از روش فايو-پنمن– مانتيث استفاده شد. محاسبه توصيفي داده‌ها نشان مي‌دهد كه، كمترين ميزان نياز آبي در ايستگاه زرينه اباتو 352 ميلي‌متر و بيشترين آن در ايستگاه‌هاي مريوان و سنندج هر كدام به ترتيب 389 و 383 ميلي‌متر است و بيشترين مقدار تبخير و تعرق در ايستگاه‌هاي سنندج (47/2 ميلي‌متر در روز) و مريوان (52/2 ميلي‌متر در روز) و كمترين آن در ايستگاه‌هاي زرينه اباتو (36/2 ميلي‌متر در روز) و بانه (43/2 ميلي‌متر در روز) است. ايستگاه‌هاي مريوان 765 ميلي‌متر و قروه 315 ميلي‌متر به ترتيب بيشترين و كمترين ميزان بارش موثر را به خود اختصاص داده‌اند. با استفاده از سامانه اطلاعات جغرافيايي داده‌ها به صورت نقطه‌اي در هريك از ايستگاه‌هاي استان جايگذاري شد و با روش درون‌يابي نقشه‌هاي مربوط به داده‌هاي مورد مطالعه تهيه گرديد. نتايج تحقيق، نشان مي‌دهد حدود 25 درصد از مساحت استان كردستان شامل نواحي شمال‌غربي و غرب به دليل دارا بودن نياز آبي، براي كشت گندم ديم مناسب، 47 درصداز مساحت استان شامل نواحي شرقي شرايط متوسط و 28 درصد از مساحت استان شهرهاي قروه و بيجار شرايط نامناسب براي كشت گندم ديم هستند.

Agricultural meteorology studies the effects of climatic factors on the living organisms (plants and animals) and interaction of climate and soil for maximum utilization of the environment . The purpose of this study is to determine Agroclimatic areas based on climatic indices including estimation of water , heat and effective precipitation requirements for wheat dry planting during the growth period. The data including average daily temperature, mean of maximum and minimum temperatures, monthly and annual precipitation , mean of monthly relative humidity, Evapotranspiration, transpiration, were collected from 10 synoptic meteorological stations in the province. Using FAO – Penman – Monteith was used to estimate the required water, temperature and density for wheaف dry planting. Descriptive calculation of data shows that the least water requirement is for Abatv Zarina station (352.2) and the highest one is for Marivan and Sanandaj stations i.e. 388.5 and 383.3 mm, respectively. And the highest amount of Evapotranspiration and transpiration is for Sanandaj station (2.47 mm per day) and Marivan (2.52 mm per day) and and its lowest amount is for Zarina Abatv (2.36 mm per day) and Bane (2.43 mm per day) . Marivan and Qorveh stations with 764.9 mm and 314 mm, respectively, have the highest and lowest effective precipitation. Using GIS zoning maps , the data was located as the spot at each station of the province and by interpolation method, the maps related to the under study data were prepared. The results show that, about 25 percent of the area of Kurdistan, including the Northwest and West regions of the province due to its favorable climatic conditions is suitable for wheat dryland, and an area of about 47 percent including the east areas have a moderate condition and 28 percent of the province area i.e. Qorveh and Bijar cities have not suitable conditions for wheat rainfed.