معنا در شعر عربي: از توصيف تا توليد

Meaning in Arabic Poetry: From Description up to Production

معنا همچون فرم در شكل گيري متن شعر و ادبيّت آن نقش بسزا دارد؛ با اين تفاوت كه در شعر مدرن نقش معنا و ابداع در آن، از اهميت بيشتري برخوردار است و ابداع معنايي شاعر نيز زمينه گسترده‌تري دارد. نگارنده در مقاله پيش رو به دنبال تحليل نقش معنا در تمايز متن شعر از متون غير ادبي است و در اين زمينه سعي داشته است به صورت مقايسه اي معناي وصفي (اغراض شعري) و توليد معنا (معناسازي شاعر) را تحليل كند. مقاله حاضر بر مبناي اين فرضيه كلي كه عدم توليد معنا از سوي شاعر به سادگي فرم و كاهش فاصله شعر از نثر منجر مي‌شود، به نتايجي رسيده است؛ از جمله اين كه متون توصيفي قديم و متون گزارش وار (روايي) جديد از پيچيدگي به دور هستند و دستخوش وضوح در فرم شده اند. ميزان تمايز زباني اين گونه آثار از زبان معيار كاسته شده است و به جهت آن، شاعر ابداع خود را بيشتر متوجه فرم مي‌كند، اما متون رياليستي مدرن كه از روش‌هاي مختلف زباني بهره مي‌گيرند و همچنين متون درون گرا، از زمينه معناسازي بيشتري برخوردارند و ابداع شاعر علاوه بر فرم، در معنا نيز زمينه هاي گسترده اي به خود مي‌گيرد.

Meaning has a significant role in content formation and literariness of a poem, just as Form does. However, meaning and innovation get greater importance and broader field in modern poetry. Present paper is to analyze the role of meaning in putting distinction between the content of poetic text and other non-literary works. In this regard, a comparative analysis has been conducted on descriptive meaning (poetic themes) and meaning production (by the poet). Considering the general assumption that lack of meaning production by the poet may lead to simplicity in form and lessens the boundary between poetry and prose, the results obtained are as follows: the old descriptive texts and the contemporary narratives have no complexity and are clear in form. The lingual distinction in such works is less than standard language; therefore the poet pays more attention to form innovation. But, the modern realistic texts and the introspective texts benefit more potential of meaning production and the poet innovation finds broader possibilities in meaning, in addition to form.