اثر تنش خشكي روي برخي از خصوصيات فيزيولوژيكي شش رقم انار (Punica granatum L.) تجاري ايراني

Effect of Drought Stress on Some Physiological Characteristics in Six Commercial Iranian Pomegranate (Punica granatum L.) Cultivars

به‌منظور مطالعه اثر تنش خشكی روی برخی ویژگی­های فیزیولوژیكی 6 رقم انار تجاری ایران، این آزمایش به‌صورت فاكتوریل با دو فاكتور: 1- رقم انار در 6 سطح (رباب ­نی­ریز، نادری ­بادرود، شیشه­كپ فردوس، اردستانی مه­ولات، ملس­ یزدی و شیرین ­شهوار) و 2- تنش خشكی در 3 سطح شامل بدون تنش خشكی (رطوبت 80 درصد ظرفیت زراعی، تیمار شاهد)، تنش خشكی متوسط (60 درصد رطوبت ظرفیت زراعی) و تنش خشكی شدید (40 درصد رطوبت ظرفیت زراعی) در قالب طرح كاملاً تصادفی و در سه تكرار اجرا گردید.نهال­های گلدانی یك­ساله به‌مدت شش هفته در معرض تنش خشكی قرار گرفتند و سپس برخی از ویژگی­های فیزیولوژیكی آن‌ها شامل سرعت فتوسنتز، سرعت تعرق، هدایت روزنه­ای، دی­اكسیدكربن زیر روزنه، دمای سطح برگ، محتوی نسبی آب و نشت الكترولیت­های برگ، در  برگ­های كاملاً توسعه یافته در شرایط شاهد و تنش اندازه­گیری شدند. تمامی ارقام مورد مطالعه تحت تاثیر تنش خشكی قرار گرفتند، اما پاسخ­ آن­ها به تنش متفاوت بود.در همه اراقام با افزایش تنش خشكی، سرعت فتوسنتز، سرعت تعرق، هدایت روزنه­ای، دی­اكسیدكربن زیر روزنه و محتوی نسبی آب كاهش ولی دمای سطح برگ و میزان نشت الكترولیت­های برگ افزایش یافت. براساس نتایج به‌دست آمده از این پژوهش به‌ترتیب ارقام رباب نی­ریز و ملس یزد كه در مقایسه با سایر ارقام از نظر خصوصیات فیزیولوژیكی دارای تحمل بیشتری در برابر تنش خشكی بودند به‌عنوان ارقام متحمل به تنش خشكی پیشنهاد می­گردند. علاوه‌براین در بین ارقام مورد بررسی رقم نادری بادرود بیشترین حساسیت را به تنش خشكی نشان داد.

In order to the study the effect of drought stress on some physiological characteristics in six Iranian pomegranate cultivars a factorial experiment was conducted based on a complete randomized design with three replications. Two factors including pomegranate cultivars (Rabab nyriz, Nadery badroud, Shyshah cap ferdous, Ardestany mahvelat, Malase yazd and Shirin shavar yazd) and irrigation levels (60% and 40% field capacity "the moderate and severe stresses, respectively" and 80% field capacity as "the control" was used and the plants were kept for six weeks. Some physiological characteristics including photosynthesis rate, evaporation rate, stomatal conductance, Intercellular CO2 concentration, leaf temperature, relative water content and leaf ion leakage in fully developed leaves were then measured. All examined cultivars had similar responses to drought stress treatments, but the intensity of these responses was different in various cultivars. According to the ultimate results, Rabab nyriz and Malase Yazd cultivars were more tolerant to drought compared to the others tolerant cultivars.Furthermore, among the cultivars studied, ʹNadery badroud was so they have been suggested as sensitive cultivar to drought stress.