كانه‌زايي اپي ترمال فلزات پايه- نقره در كانسار گميش تپه‌، جنوب ‌باختر زنجان

Epithermal Base Metal - Silver Mineralization at Gomish-Tappeh Deposit, Southwest of Zanjan

كانسار روي- ‌سرب- ‌مس (نقره) گميش تپه در شمال ‌باختري كمربند آتشفشاني- نفوذي اروميه- دختر و در 90 كيلومتري جنوب ‌باختر زنجان قرار دارد. رخنمون هاي سنگي منطقه معدني شامل توالي‌هاي آتشفشاني- رسوبي و رسوبي اليگوميوسن، گنبد نيمه ژرف داسيتي و آتشفشاني‌هاي ريوداسيتي پليوسن و دايك هايي با تركيب آندزيت پورفيري است. كانه-زايي اصلي در كانسار گميش تپه در امتداد گسل و شكستگي هاي عادي با روند شمال‌ خاوري- جنوب ‌باختري رخ داده كه به سه مرحله برش هاي گرمابي، رگه- رگچه هاي سيليسي- سولفيدي و سيليسي- سولفيدي- كربناتي و رگه- رگچه هاي تاخيري نواري غني از سيليس و اسپكيولاريت قابل تقسيم است. سنگ‌هاي ميزبان كانه زايي شامل كريستال‌‌‌‌‌ليتيك‌توف داسيتي، گنبد نيمه ژرف داسيتي و به‌ويژه توف اسيدي است. پاراژنز كاني شناسي در اين كانسار از پيريت، آرسنوپيريت، كالكوپيريت،‌ بورنيت، گالن، اسفالريت فقير از ‌آهن، تتراهدريت، تنانتيت و اسپكيولاريت تشكيل شده است. دگرساني هاي مهم در منطقه معدني شامل دگرساني‌هاي سيليسي، سيليسي- سولفيدي، سريسيتي، كربناتي، آرژيلي و پروپيليتي است. با توجه به الگوي توزيع و پراكندگي عناصر در نمونه‌هاي مواد معدني، در ميان فلزات پايه، بالاترين تمركز عناصر مربوط به روي، سرب، مس و نقره است. ميانگين عيار عناصر در رگه هاي كانه دار، 6 درصد روي، 4 درصد سرب، 2 درصد مس، 88 ppm نقره و 44 ppb طلاست. بر پايه مطالعات ريزدماسنجي ميانبارهاي سيال بلورهاي كوارتز مربوط به مرحله اول و دوم كانه زايي، دماي همگن‌شدگي 260 تا 367 درجه سانتي‌گراد، درجه شوري 1/9 تا 9/16درصد معادل وزني نمك طعام و ژرفاي تقريبي كانه زايي 956 متر در زير سطح ايستابي ديرين، به‌دست آمده است. با توجه به درجه شوري ميانبارهاي سيال كانسار گميش تپه و ميزان بالاي فلزات پايه، به نظر مي‌رسد كمپلكس اصلي حمل ‌كننده فلزات پايه و نقره، كمپلكس‌هاي كلريدي هستند. شواهد ميانبارهاي سيال، برش هاي گرمابي، بافت هاي نواري- قشرگون- كلوفرمي و سيليس هاي بي‌شكل نشان مي دهند كه پديده جوشش، عامل اصلي در ناپايداري اين كمپلكس ها و ته‌نشيني كانه ها بوده است.

Gomish-Tappeh Zn-Pb-Cu (Ag) deposit is located in northwestern part of Urumieh-Dokhtar volcano-plutonic zone, 90 km southwest of Zanjan. Exposed rocks at the area include Oligo-Miocene volcano-sedimentary and sedimentary sequences as well as Pliocene dacitic subvolcanic dome, rhyodacitic volcanics and andesite porphyry dykes. The main mineralization at Gomish-Tappeh deposit has occurred in a steeply deeping normal fault and fracture system defined by NE-SW trend in three stages including hydrothermal breccias, silicic-sulfidic, silicic-sulfidic-carbonate veins and veinlets and late banded veins (rich in silica and specularite). Host rocks to mineralization include dacitic crystal lithic tuff, dacitic subvolcanic dome, and specifically acidic tuff. Paragenetic minerals at the deposit consist of pyrite, arsenopyrite, chalcopyrite, bornite, galena, low-Fe sphalerite, tetrahedrite, tennantite and specularite. The main alteration types at the area are silicic, silicic-sulfidic, sericitic, carbonate, argillic and propylitic. Based on element distribution and frequency patterns in the ore samples, among base metals, Zn, Pb, Cu and Ag show the highest concentrations. Average grades in the ore veins at Gomish-Tappeh deposit are: 6% Zn, 4% Pb, 2% Cu, 88 ppm Ag and 44 ppb Au. Fluid inclusion microthermometric studies on quartz crystals of the first and second stages of mineralization indicate homogenization temperatures of 260-367 °C, salinities of 9.1-16.9 wt% NaCl equiv., and approximate mineralization depth of 956 m below the paleowater table. Considering high salinity fluids and base metal contents, it is likely that base metals and silver were transported by chloride complexes. Fluid inclusion studies, hydrothermal breccias, banded-colloform-crustiform textures and amorphous silica indicate that boiling is the main factor for instability of the complexes and eventually, ore deposition.