پتروژنز سنگ‌هاي آداكيتي پس از تصادم پليوكواترنر شمال آتشفشان سهند (شمال‌غرب ايران)

Petrogenesis of adakitic Plio-Quaternary post collision rocks, north of Sahand volcano (NW of Iran)

منطقه مورد مطالعه در جنوب آتشفشان سهند، در شمال‌غرب ایران واقع شده است. سنگ‌های آتشفشانی در این منطقه مربوط به بخشی از فعالیت جوان آتشفشان سهند بوده كه به صورت روانه‌های گدازه و واحدهای توف و نهشته‌های تفرا متشكل از: خاكستر، پونس، لاپیلی، آگلومرا و برش‌های آتشفشانی روی واحدهای رسوبی به سن پلیوسن قرار گرفته است. تركیب اصلی سنگ‌ها داسیتی با بافت غالب پورفیری و زمینه دانه‌ریز تا شیشه‌ای و تراكیتی است. داده‌های ژئوشیمیایی نشان می‌دهد كه تركیب سنگ‌های داسیتی ساب‌آلكالن ویژگی‌های آداكیتی را دارد. سنگ‌های مورد مطالعه با مقادیر بالای LILE، LREE، Sr، نسبت‌های بالای Na2O/K2O و Sr/Y، الگوی تفریق شده REE و مقادیر پایین HREE و Y ویژگی‌هایی مشابه با آداكیت‌ها را نشان می‌دهد. تهی‌شدگی در Nb و Ti و HREE به همراه غنی‌شدگی از LILE و LREE شواهدی بر خاستگاه ماگماتیسم آداكیتی مرتبط با پهنه‌های فرورانشی است. سنگ‌های آداكیتی در منطقه مورد مطالعه به احتمال زیاد در ارتباط با شكست پوسته اقیانوسی فرورونده (Slab Break Off) و ذوب پوسته اقیانوسی جدا شده، تشكیل شده‌‌اند. ماگماتیسم بعد از تصادم مرتبط با فرورانش نئوتتیس عامل تشكیل سنگ‌های ماگمایی آداكیتی جنوب سهند در انتهایی‌ترین بخش شمالی پهنه ماگمایی ارومیه-دختر است.

The study area is situated in the south of Sahand volcano in the northwest of Iran. The volcanic rocks in this area are part of young activity of Sahand volcano, erupted as flow lavas and tuff or tephra units consisting of ash, punce, lapilli, agglomerate and volcanic breccia which overlay the Pliocene sedimentary units. The r composition of rocks is predominantly dacite with porphyry texture with fine grain matrix and glassy and trachyte textures. Geochemical data show that the subalkaline dacite rocks is adakitic composition and are characterized by high amount of Sr, LREE, LILE and high ratios of Na2O/K2O with differentiated pattern of REE, low ratios of HREE and Y. Depletion in Nb, Ti and HREE and enrichment in LILE and LREE are all evidences of subduction adakitic magmatism. The adakitic rocks in the study area were probably formed by slab break off and melting of oceanic isolated crust. Post collisional magmatism related to the Neotethyan subduction caused the formation of adakitic magmatic rocks in the south of Sahand and the northernmost of the Uromieh-Dokhtar magmatic zone.