جايگاه منصب شرطه در شهرهاي دوره آل بويه

The station of police officer’s post in cities of the Buyid era

اين پژوهش بر آن است تا با تكيه بر شواهد تاريخي، برخي از ويژگي ها، وظايف و نوع عملكرد منصب شرطه در شهرهاي بويهي، همچنين تاثيرات شرايط سياسي و اجتماعي بر روند اداره و فعاليتهاي آن را مورد بررسي قرار دهد. در پژوهش حاضر، منصب شرطه، ويژگي و عملكرد آن در دورهي آلبويه مورد مطالعه قرار گرفته است. يافتههاي پژوهش مشخص ميكند كه، اهميت يافتن منصب شرطه به عنوان بازوي نظامي و مجري قانون در شهرها نشانگر افزايش تلاش‌هاي حكومت شيعي مذهب آلبويه جهت حفظ نظم و رفع تنشهاي موجود در شهرها، به منظور تسلط بر بغداد و دستگاه خلافت عباسي و تثبيت قدرت برآمده از نيروي جنگاوريشان بوده است. ويژگيهاي خاص سياسي، اجتماعي و فرهنگي شهرها در ايران و عراق پس از تاسيس حكومت بويهيان موجب شد كه بر اهميت سياسي نهاد شرطه كه در اصل، وظيفهاي جز برقراري نظم و امنيت در درون جوامع شهري و نيز ياري رساندن به ساير دستگاه ها و نهادهاي تشكيلاتي ديگر مانند دستگاه قضايي، حسبه و وزارت در اجراي احكام و وظايف خود نسبت به افراد جامعه نداشت، افزوده شود. هم چنين به جهت گستردگي قلمروي متصرفي امراي بويهي؛ شرطهها و در كنار آن ها معونتگران عاملان ايجاد نظم در ايران و بغداد شدند.