بررسي تطبيقي « اسرا و معراج» در مدايح نبوي بوصيري و عطار نيشابوري

A Comparative Study on "Israand Meʹʹraj" in Attar and BousiriʹʹsProphetic Eulogies

اسرا سفر زميني ومعراج سفر آسماني پيامبر (ص) است كه هر دو در يك شب صورت پذيرفته است. پيامبر (ص) از طرف خداوند دعوت مي‌شود تا همراه با حضرت جبرييل از مسجد الحرام به مسجد الاقصي برود واز آن جا نيز به آسمان‌ها برود واز سدرهالمنتهي گذركرده و در آسمان هفتم به لقاي پروردگار برسد. اين داستان يكي از مهمترين حوادث زندگي پيامبر (ص) به حساب مي‌آيد كه قرآن كريم در سوره‌هاي «اسرا » و «نجم» به آن اشاره كرده است. اسرا ومعراج پيامبر (ص) از جمله موضوعاتي است كه اكثر شاعران ونويسندگان مسلمان بدان توجه نموده اند. بوصيري و عطار دو شاعر اسلامي‌اند كه در مدايح نبوي خود به بحث معراج پيامبر (ص) پرداخته وحركت او به سوي آسمان‌ها وديدار با پيامبران وعبور از سدره المنتهي را به صورتي زيبا به تصوير كشيده اند، هرچند عطار به اسرا يا سفر زميني پيامبر (ص) اشاره نكرده است، اما بوصيري به اين بخش نيز اشاره نموده وامامت حضرت محمد (ص) براي ديگر پيامبران را نيز مطرح كرده است. اشارات بوصيري به داستان اسرا ومعراج چندان شاعرانه نيست و بيشتر آيات قرآن و روايات را بازگو مي‌كند، اما عطار اين داستان را در قالب يك داستان عارفانه مي‌ريزد وآن را به عنوان الگويي براي سير وسلوك عارفانه وطي كردن مراحل عرفاني ورسيدن به فنا في الله مطرح مي‌نمايد. معراج نامه عطار بيشتر عاشقانه اما معراج نامه بوصيري بيشتر حماسي است. در اين پژوهش تلاش مي‌شود با استفاده از روش توصيفي و‌شيوه‌ي تحليل محتوا مبحث «اسرا ومعراج» پيامبر اكرم (ص) در مدايح نبوي بوصيري وعطار نيشابوري مورد بررسي قرار گيرد