تغييرات ريخت شناسي القا شده در باميه (Abelmoschus esculentus L.) تحت تاثيرات اتيل متان سولفونات

Evaluation of Morphological Variation in Okra (Abelmoschus esculentus L.) Induced by Ethyl Methane Sulfonate

باميه (Abelmoschus esculentus L.) تنها گياه زراعي مهم در خانواده پنيركيان است. كشت اين گياه در مناطق گرمسيري و نيمه گرمسيري جهان رايج مي‌باشد. القا جهش به عنوان ابزاري مفيد در اصلاح نباتات جهت فراهم نمودن حداكثر تنوع قابل توارث پذيرفته شده است. به منظور بررسي تغيير برخي از صفات زارعي باميه تحت تاثير اتيل متان سولفونات (EMS)، يك آزمايش فاكتوريل در قالب طرح كاملاٌ تصادفي با 4 تكرار با اعمال سه سطح غلظت 175/0%، 350/0% و 525/0% اتيل متان سولفونات و به مدت 18 و 24 ساعت در مزرعه اجرا گرديد. صفات زراعي مورد بررسي شامل ارتفاع گياه، تعداد غلاف در هر گياه، طول غلاف، قطر غلاف، ضخامت ساقه، تعداد دانه در هر غلاف، وزن غلاف، تعداد لوكيول و وزن 100 دانه بودند. نتايج تجزيه واريانس نشان داد كه اثر غلظت‌هاي EMS براي صفات تعداد دانه در هر غلاف، وزن غلاف و تعداد لوكيول در سطح 1% و براي ارتفاع گياه، قطر غلاف، ضخامت ساقه و وزن 100 دانه در سطح احتمال 5% معني‌دار مي‌باشد. اثر طول مدت تيمار نيز براي صفات ارتفاع گياه، طول غلاف، قطر غلاف، تعداد دانه در هر غلاف معني‌دار (05/0???) بود. استفاده از EMS بسته به غلظت مورد استفاده منجر به افزايش يا كاهش ارتفاع گياه، تعداد غلاف در هر گياه، طول غلاف، قطر غلاف، ضخامت ساقه، تعداد دانه در هر غلاف، وزن غلاف، تعداد لوكيول و وزن 100 دانه در باميه شد. غلظت 35/0% و طول مدت 18 ساعت بهينه ترين تيمار اعمال شده بود و نيز باعث افزايش صفات مورد مطالعه و در نتيجه افزايش عملكرد نسبت به شاهد شد. اين نتايج نشان مي‌دهد كه استفاده از EMS تا حد زيادي مي‌تواند اغلب صفات مطالعه شده در نسل M1 را تحت تاثير قرار دهد كه ممكن است برخي از اين صفات نتيجه جهش ژني بوده و براي اهداف اصلاحي مورد استفاده قرار بگيرد.

Okra (Abelmoschus esculentus L.) is the only vegetable crop of significance among Malvaceae family and is commonly cultivated in tropical and subtropical regions of the world. Mutation induction has been accepted as a useful tool in plant breeding programs to provide maximum inheritable variability. To investigate the effects of Ethyl Methane Sulfonate (EMS) on variation induction on agronomic traits of okra, a factorial experiment was conducted based on a completely randomized design with four replications at three EMS concentration levels (0.175%, 0.350% and 0.525%) and two time period (18 and 24 h). In the M1 generation, agronomic traits were recorded including plant height, pod number/plant, pod length, pod diameter, stem thickness, seed number/pod, pod weight, number of locules and 100 seed weight. Analysis of variance showed that EMS concentrations were significant at the 5% level for seed number/pod and pod weight, number of locules and were significant for plant height, pod diameter, stem thickness and 100 seed weight at the 1% probability level. The treatment duration was significant (???0.05) for plant height, pod length, pod diameter and seed number/pod. Due to the used doses, application of EMS lead to increase or decrease in plant height, pod number/plant, pod length, pod diameter, stem thickness, seed number/pod, pod weight, number of locules and 100 seed weight in okra. These results indicating that EMS could greatly affect the most studied characters in M1 generation which it would increase the efficiency of breeding objectives.