ارزيابي عملكرد دانه و برخي از صفات زراعي و مورفولوژيك در ژنوتيپ هاي گلرنگ بهاره در شرايط آبياري و ديم

Evaluation of Grain Yield and Some of Agro-Morphological Characters in Spring Safflowers Genotypes under Irrigated and Rainfed Conditions

به منظور بررسي عملكرد دانه و برخي از ويژگي هاي زراعي و مورفولوژيك ژنوتيپ هاي گلرنگ در شرايط آبي و ديم 15 ژنوتيپ گلرنگ بهاره در دو آزمايش جداگانه در قالب طرح بلوك هاي كامل تصادفي با سه تكرار در سال زراعي 1391-1390 در ايستگاه تحقيقات مياندوآب مورد بررسي قرار گرفتند. نتايج حاصل از تجزيه واريانس صفات در شرايط آبي نشان داد كه بين ژنوتيپ ها از نظر تمام صفات مورد بررسي به جز ارتفاع بوته، تعداد شاخه فرعي و وزن صد دانه اختلاف معني داري وجود داشت. همچنين در شرايط ديم بين ژنوتيپ هاي مورد مطالعه از نظر تمام صفات به جز تعداد شاخه فرعي اختلاف معني داري وجود داشت. مقايسه بين شرايط آبي و ديم مشخص كرد كه تنش كم آبي باعث كاهش معني دار تعداد روز تا گلدهي كامل، تعداد طبق، قطر طبق، تعداد دانه در طبق، وزن صد دانه، عملكرد دانه و درصد روغن گرديد. بررسي ضرايب همبستگي صفات در شرايط تنش و فاقد تنش نشان داد عملكرد دانه با قطر طبق و تعداد دانه در طبق همبستگي مثبت و معني دار داشت. دندروگرام حاصل از تجزيه خوشه اي، ژنوتيپ هاي مورد مطالعه را در هر دو شرايط تنش و فاقد تنش در چهار گروه جداگانه تفكيك نمود. بر اساس نتايج به دست آمده در بين ژنوتيپ هاي مورد مطالعه در هر دو شرايط تنش كم آبي و فاقد تنش، ژنوتيپ IL-111داراي بالاترين عملكرد دانه، تعداد دانه در طبق و قطر طبق نسبت به ساير ژنوتيپ ها بود و ژنوتيپ هاي شماره Syrian، PI-537530 و Dincer به ترتيب در رتبه هاي بعدي قرار گرفتند. بنابراين، به نظر مي رسد ژنوتيپ هاي اخير براي كاشت در اراضي كم بازده كه همواره در معرض كمبود آب در فصل رشد قرار دارند و مناطقي با شرايط اقليمي مشابه مناسب باشند.

In order to assessment of grain yield and some of morphological characters in safflower genotypes under irrigated and rainfed conditions fifteen spring safflower genotypes were studied using two separate experiments based on randomized complete block design with three replications in 2010-2011 growing season at Miandoab Research Station, Iran. Analysis of variance for each conditions revealed significant differences among the genotypes for all characters except plant height, number of branch per plant and 100-seed weight in irrigated condition. Also, analysis of variance indicated significant differences among genotypes for all characters except number of branches per plant, in rainfed conditions Mean comparison between irrigated and rainfed conditions revealed that, water deficit stress reduced number of days to complete flowering, number of heads per plant, head diameter, number of seeds per head, 100-seed weight, grain yield and oil percentage. Significant positive correlations of grain yield with head diameter and number of grain per head were observed in both conditions. Cluster analysis based on all traits studied grouped genotypes into four groups under both conditions. In general under both conditions, “IL-111” have the most grain yield, number of seed per head and head diameter in comparison with the other genotypes and “Syrian”, “PI-537530” and “Dincer” genotypes were included the next in the ranked, respectively. Finally, it seems these genotypes are suitable for cultivation in marginal lands that constantly exposed to water deficit during the growing season, and areas with similar climatic conditions.