بررسي كاني سازي و منشا مس رسوبي چينه كران با ميزبان كنگلومراي پليوسن در منطقه قره آغاج ماكو

Study of mineralization and origin of Pliocene conglomerate hosted strata bound sedimentary Cu mineralization in the Ghareh-Aghaj, Maku

منطقه مورد مطالعه در شمال غرب ايران و در شمال كمربند افيوليتي خوي واقع شده است. مجموعه سنگ هاي موجود در منطقه قره آغاج شامل رسوبات سازند قم، توالي قرمز بالايي (URF) و كنگلومراي پليوسن مي باشد. مجموعه واحدهاي سنگي پليوسن شامل سيلتستون، ماسه سنگ (آركوز، ليت آرنايت) و ميكروكنگلومرا و كنگلومرا مي باشد. ميزبان كاني سازي مس چينه كران در منطقه قره آغاج ميكروكنگلومرا و كنگلومراي پليوسن است ولي در واحد ماسه-سنگي نيز كاني زايي به صورت جزيي ديده مي شود. بخش اعظم كانسار سازي به صورت پركننده فضاي خالي مي باشد. كاني شناسي كانسار مس قره آغاج بسيار ساده بوده و شامل مس طبيعي، كوپريت و تنوريت مي باشد. نبود سولفيدهاي مس، عدم وجود فسيل هاي گياهي بعنوان عامل احيا كننده، عدم رخداد فرآيند جانشيني مس به جاي بافت هاي گياهي، وجود كاني زايي بصورت پركننده فضاي خالي و سيمان بين دانه اي و تشكيل كاني زايي به صورت مس طبيعي نشان-دهنده عدم تشابه كاني زايي مس قره آغاج با كانسارهاي مس رسوبي تيپ Redbed مي باشد. بنابراين سيالات درون حوضه اي طي فرآيندهاي دياژنز از توالي قرمز بالايي نشات گرفته و باعث شسته شدن مس از توالي مزبور و تشكيل كمپلكس كلريدي مس مي شود. افزايش سطح ايستابي باعث ايجاد شرايط احيايي در كنگلومراي پليوسن شده و سيالات مس دار در طي ورود به اين شرايط احيايي، مس خود را در زير سطح ايستابي به صورت مس طبيعي ته-نشست داده اند. با كاهش سطح ايستابي و افزايش فوگاسيته اكسيژن(Eh بالا)، مس طبيعي تشكيل شده در مرحله قبل توسط كاني هاي اكسيدي مانند كوپريت و تنوريت جانشين شده است.

The study area is located in the Northwest of Iran and North of Khoy Ophiolite Belt. Rocks of the Ghareh-Aghaj region include Qum formation, Upper Red Formation and Pliocene conglomerate. Pliocene rock units consist of siltstone, sandstone (arkose and lithic arenite) and microconglomerate- conglomerate. Pliocene cicroconglomerate- conglomerate hosted strata bound copper mineralization in the Ghareh Aghaj region, but the mineralization is partially seen in the sandstone unit. Much of the mineralization in the study area is open space filling and disseminated. Ore mineralogy of Ghareh-Aghaj is very simple and contains of native copper, cuprite and tenorite. Lack of copper sulfides, the absence of plant fossils as reducing agent, and the non-occurrence of copper replacement instead of plant tissues, occurance of mineralization as the open space filling and cement grain and formation of native copper as the main ore, all represent the dissimilarity of Ghareh-Aghaj Cu mineralization with Redbed type sedimentary copper deposits. Formation of Ghareh-Aghaj copper deposit can be explained as follows: Pore water formation of diagenetic processes within the Upper Red Formation caused the leaching of copper from this sequence and the formation of copper chloride complexes. Increasing of water table caused the development of reducing conditions in the Pliocene conglomerate. Therefore entrance of Copper-bearing fluids caused native copper deposition below the water table. Decreasing of groundwater table and exposure of native copper to the oxidizing conditions caused the replacement of cuprite, malachite and azurite with native copper.