سير تكوين غديريه‌سرايي در شعر فارسي

The Evolution of Versification Ghadirieh in Persian Poetry

وقایع مهم تاریخی، تأثیری عمیق و ماندگار بر ادبیات می‌گذارند و تأثیر برخی از آن‌ها چنان است كه موجب ایجاد نوع ادبی خاص خود می‌شوند. یكی از شاخص‌ترین وقایع از این قبیل، واقعۀ تاریخی و تاریخ‌ساز غدیر خم است كه نبوّت انبیا را به ولایت امامان(ع) پیوند زد و فرایند دیرپای نبوّت را به اتمام و اكمال و به غایت خویش رسانید. واقعۀ غدیر خم و ولایت حضرت علی(ع) از نخستین ادوار شكل‌گیری ادبیات فارسی نو كه به طور معمول به اختصار، ادبیات فارسی خوانده می‌شود، در آثار شاعران و نویسندگان پارسی‌گو وارد شد و به‌سرعت، نوعی ادبی ویژۀ خویش را پدید آورد كه از آن در صورت وسیعش با عنوان‌ شعر علوی و در حالت خاص‌ترش با عنوان غدیریه یاد می‌شود. تأثیر واقعۀ غدیر خم بر شعر فارسی چنان سریع و عمیق بود كه پیشگامان شعر پارسی از قبیل كسایی مروزی، در عین حال پیشگامان شعر غدیریه نیز هستند و برخی از نخستین شاعران پارسی‌گو كه بر دیگر ادیان بودند از قبیل دقیقی نیز به این واقعه توجه كرده و آن را در شعر خویش یاد كرده‌اند. نظر به اهمیت فوق‌العادۀ واقعۀ غدیر خم در شعر پارسی برآنیم كه در این مقاله با جست‌وجوی نمونه‌های شعر غدیریه با روش تحلیلی- توصیفی به ترسیم خط سیر تكوینی این نوع شعری در چهار مرحلۀ عصر خراسانی، عصر عراقی، عصر حركت به سوی یك‌پارچگی و عصر یك‌پارچگی بپردازیم.

Important historical events, have deep and lasting impact on the literature and the impact of some of them is such as that creating their own literary type. The historical Ghadir event is one of the most significant events that tied the prophesy of prophets to the province of the Imams and it brought the completion and perfection of the lasting prophecies process . The historical Ghadir Khom event and the province of Imam Ali from the first periods of the formation of the new Persian literature (generally and briefly called Persian literature) became popular to persian writers and poets and quickly created their own genre which in particular , is known as broad as Alevi Poetry. The impact of ghadir event on Persian poetry was fast and deep as the pioneers of Persian poetry such as Kasaie Marvazi are the pioneers of Ghadir poetry,too. And some of the first Persian poets were conversing with other religions such as Daghighi, also looked to this event. They have mentioned it in their poetry. Given the extraordinary importance of ghadir event in Persian poetry, believe that in this article find examples of the Ghadireh poetry by using of analytic - descriptive methods focus on the drawing the evolution of this type of poem in four steps: Khorasani Age, Iraqi Age, Age of moving toward Integration and Integration Age.