تعيين ميزان فلزات سنگين كادميوم و كروم در بافت هاي مختلف (عضله، آبشش، كليه و روده) عروس ماهي زاينده رود Petroleuciscus esfahani

هدف از اين مطالعه، سنجش و مقايسه ميزان فلزات سنگين كادميوم و كروم در بافت هاي مختلف، عضله، آبشش، كليه و روده عروس ماهي زاينده رود Petroleuciscus esfahani در ايستگاههاي مختلف رودخانه زاينده رود بود. به اين منظور 80 قطعه ماهي از 4 ايستگاه مختلف چشمه ديمه، خرسونك، چمگردان و پل صفاييه، هر ايستگاه 20 قطعه ماهي در پاييز 1390 صيد شدند. هضم شيميايي نمونه ها به روش خشك و سنجش فلزات سنگين به روش جذب اتمي با استفاده از دستگاه اسپكتروفتومتر صورت گرفت. نتايج نشان داد كه به طور كلي ميزان فلزات سنگين مورد بررسي از بالا دست به سمت پايين دست رودخانه به نحو چشمگيري افزايش يافته به طوري كه بيشترين ميزان آن در ايستگاه چمگردان مشاهده مي شود (p < 0.05). بيشترين ميزان كادميوم و كروم به ترتيب معادل 55/0±70/29 و 78/22±69/50 ميكروگرم در گرم وزن خشك در بافت كليه ماهيان متعلق به ايستگاه پل صفاييه و چمگردان مشاهده شد (p < 0.05). كمترين ميزان كادميوم (11/0±8/0) و كروم (19/0±30/1) ميكروگرم در گرم وزن خشك متعلق به بافت عضله ماهيان ايستگاه چشمه ديمه در بالادست رودخانه بود. ميزان اين فلزات در بافت عضله از بالا دست به پايين دست رودخانه افزايش معني داري را نشان داد (p < 0.05). به طور كلي، در تمامي ايستگاهها، بيشترين ميزان تجمع فلزات سنگين كادميوم و كروم در بافت كليه و كمترين ميزان آن در عضله مشاهده شد. مقايسه نتايج حاصل از اين تحقيق با حد استاندارد بين المللي ارايه شده از سوي سازمان بهداشت جهاني (WHO) و سازمان خواروبار و كشاورزي (FAO) نشان داد كه ميزان هر دو فلز سنگين در عروس ماهي زاينده رود (حتي در كمترين مقدار، بافت عضله در ايستگاه بالادست) به مراتب بيشتر از حد مجاز استانداردها است. نتايج اين تحقيق مي تواند تاحدودي بيانگر وضعيت نامناسب زيستي زاينده رود حتي در ايستگاه هاي بالادست رودخانه باشد.

The aim of this study was to evaluate two heavy metals (Cd and Cr) concentrations in different tissues including muscle, gill, kidney and intestine of Zayandehrood chub, Petroleuciscus esfahani in different stations along the Zayandehrood River. For this purpose, 80 specimens of the fish were collected from 4 different stations including Cheshmeh-dimeh, Khersoonak, Chamgordan and Pol-e-Safaiyeh (each 20 fish) in autumn 2011. The metals were extracted using dry digestion method and measured by Atomic Absorption.The results showed that the concentration of heavy metals increased significantly from up to downstream of the River, with the highest level was observed in Chamgordan station (p < 0.05). The highest concentrations of Cd (22.7±0.55) and Cr (50.69±22.78) µg/g dry weight (DW) were measured in the kidney of the fish collected from Pol-e-Safaiyeh and Chamgordan stations respectively (p < 0.05). While, the lowest level of Cd (0.8±0.11) and Cr (1.30±0.19) µg/gDW were determined in the muscle of the fish from Cheshmeh-dimeh station located at upstream. The metals concentrations in the muscle were increased significantly from upstream to the downstream (p < 0.05). In general, in all studied stations, the highest levels of Cd and Cr were observed in the kidney while, the lowest levels were measured in the muscle. By comparison between the results obtained from this study to the international standards defined by WHO or FAO, it was cleared that the concentrations of both metals in Zayandehrood chub (even at the lowest levels in the muscle) were much higher than permitted levels. The results of this study could show inappropriate environmental conditions of the Zayandehrood River, even in the upstream stations