بررسي رويكرد روابط خارجي امير شاه‌مراد، سلطان منغيت، با ايران براساس متون ماورا النهري

Studying Foreign Relations Approach of Amir Shah Murad, Sultan of Menghyt, with Iran based on the texts of Transoxiana

چكيده سلسله منغيتيه از بازماندگان مغول بعد از عقب‌نشيني از مناطق اروپايي روسيه بودند كه به نواحي جنوبي‌تر آمدند و در ماورا النهر خان نشيني را تشكيل دادند كه 167 سال داراي قدرت بودند. اين سلسله، سرانجام، با تاسيس جمهوري سوسياليستي در بخارا و گريختن عالم خان،آخرين امير آنان، به افغانستان سقوط كرد. امير شاه‌مراد، مشهور، به امير معصوم از حاكمان اين سلسله بود كه با جلوس بر تخت سلطنت، به سركوبي مخالفان داخلي پرداخت و با برقراري امنيّت و اصلاحاتي كه انجام داد، تجارت در عصر او رونق يافت؛ اما از آنجا كه فردي قدرت‌طلب بود براي گسترش قلمرو حكومتي خود و با استفاده از اوضاع نابسامان ايران چند بار به ايران لشكر كشيد.او سرانجام بند مرو را ويران كرد و چون سنّي متعصبي بود راه عداوت با شيعه و آزار و قتل و غارت آنان را در پي گرفت. اين مقاله، ضمن بيان شرح حال وي، به بررسي رويكرد روابط خارجي او با ايران و جدايي مرو براساس متون خطي ماورا النهري بازمانده از آن دوران خواهد پرداخت.

Abstract Menghytiyeh dynasty were descendants of the Mughal who after the with drawal from the Europeanregions of Russia resided to-south-and established Khanate in Transoxiana that 167years were in power and finally by the establishment of the Socialist Republic of Bokhara AlamKhan, the lastemir of Afghanistan, escaped and the dynastyfell.AmirShahMoradi known as AmirMasoumwas one of the rulers of this dynasty who after the accession tothe throne, suppressed thein ternaloppositions and after establishing security and reform trade in his era was thriving, but since he was an ambitiousperson, to expand the territory and governance in the era by using the worsening situations in Iran each year attacked Iran. Finally he destroyed the dam of Marv, and since hewasa Sunnifanatic, because of his feud with Shiite, he persecuted, murdered and plundered them. This paper by explaining his biography will study his foreign relations approach with Iran, and Marv separation according to the handwritten manuscripts of Transoxiana that remained from that time.