تحليلي بر تطور تاريخ نگاري محلي يزد( از آغاز تا پايان عصر صفوي)

An Analysis of the Evolution of Local Historiography in Yazd(From the Beginning to the End of the Safavid Era).

شهر يزد از زمان تيموريان شاهد ظهور مورخان بزرگي در عرصه تاريخ نگاري محلي بوده است. تاريخ نگاري محلي يزد با حاشيه گرفتن از تاريخ نگاري محلي فارس رشد كرد و هم زمان با توسعه يك قدرت سياسي، كه تقريباً براي اولين بار در تاريخ آن بروز كرد، نخستين كتاب در تاريخ محلي يزد نيز تدوين شد. در آغاز سده نهم سنت تاريخ نويسي در يزد رشد بيشتري كرد و آثار ارزنده اي در تاريخ نگاري محلي آن پديد آمد. اين آثار تمام ويژگي هاي كلي تاريخ نگاري محلي ايران را داشت با اين تفاوت كه حس استقلال طلبي در آنها پررنگ تر بوده و توجه اصلي نويسندگان تاريخ محلي به بناهاي يزد و سازندگان آنها بوده است. هرچند در كنار آن به تاريخ سياسي هم پرداخته اند. در اين مقاله، با استفاده از منابع اصلي و به شيوه تحليلي و توصيفي به اين پرسش ها پاسخ داده ميشود كه علل اصلي رشد تاريخ نگاري محلي در اين دوره چه بوده است؟ نويسندگان و مخاطبين اين آثار چه كساني بوده اند؟ در پاسخ بايد گفت كه به نظر ميرسد، استقلال سياسي و تاسيس سلسله هاي محلي نقش اساسي داشته و حمايت حاكمان سياسي از نويسندگان زمينه تدوين اين آثار را فراهم كرده است. از سويي، رونق اقتصادي زمينه را براي كسب معارف فراهم كرده و نويسندگان بسياري در عرصه توليد متون تاريخي ظهور كرده و به دنبال آن اشتياق به خواندن آثارشان در بين طبقه متوسط گسترش يافته است.

Yazd since the Timurid period has witnessed the rise of great historians in the field of local historiography. Local historiography in Yazd has got its roots and grew from local historiography of Fars and simultaneously with the development of a political power that it took place almost for the first time in history the first book of Yazd local historiography was published. At the beginning of the ninth century, the tradition of historiography had grown in Yazd and valuable works of local historiography emerged. These works had all the general features of local histories, but the difference is that their sense of independence has been highlighted and the main focus of the authors of local history was on monuments of Yazd and their builders. However they paid attention to the political history as well. In this study, it has been tried to find the answer to the following questions by using primary sources and analytical and descriptive method: What were the main reasons for the growth of local historiography of this period? Who were the authors and the readers of those books? The answer seems to be that the political independence and founded a local dynasty had a major role in this regard and support of the political rulers of the authors of these works has provided the development. On the other hand, the economic boom has provided the groundwork for education and many writers have emerged in the field of historical texts and followed by the desire to read the works among the middle class expanded.