بررسي كتاب‌هاي مرجع فارسي چاپي كودكان و نوجوانان منتشره بين سال‌هاي 1390-1385 از نظر اعتبار، وسعت و كيفيت

Evaluation of Persian References (Authored & Translated) for Children and Adolescents, Based on validity, Coverage and Quality of Books

هدف: پژوهش حاضر با هدف ارزيابي اعتبار، وسعت و كيفيت كتاب‌هاي مرجع فارسي كودكان و نوجوانان كه از سال 1385 تا 1390 براي اولين بار در ايران به چاپ رسيده‎اند، صورت گرفت تا بدين وسيله ميزان مطابقت‎شان با معيارهاي كتاب‌هاي مرجع كودكان و نوجوانان مشخص شود. روش: پژوهش حاضر از نوع كاربردي است. روش به‎كار رفته در اين پژوهش، تحليل محتوا و از نوع كمّي است. جامعه آماري پژوهش شامل 216 عنوان كتاب مرجع كودك و نوجوان است. ابزار گردآوري داده‌ها، سياهه‎وارسي محقق‎ساخته مبتني بر مرور متون و منابع است كه روايي آن به تاييد صاحب‌نظران رسيد. يافته‌ها: بر اساس يافته‌هاي پژوهش، از تعداد 216 عنوان كتاب بررسي شده، 150 اثر دانش‌نامه، 33 اثر واژه‌نامه، 8 اثر سرگذشت‌نامه، 18 اثر منابع مرجع فوري، و 7 اثر منابع مرجع جغرافيايي بودند. بر اساس نتايج، معيارهاي ارزيابي در تعداد زيادي از كتاب‌ها به صورت كاملاً مطلوبي رعايت نشده بود. كتاب‌هاي تاليفي ـ ترجمه‌اي بيشتر از ساير كتاب‌ها معيارهاي مورد نظر را رعايت كرده‌ بودند و همچنين به جز سال 1390، در بقيه سال‌ها كيفيت منابع مورد بررسي سير صعودي داشتند. اين در حالي است كه تعداد كتاب‌هاي تاليفي ـ ترجمه‌اي تنها 6 درصد از كل كتاب‌ها را در اين 6 سال تشكيل مي‌دادند. اصالت/ارزش: پژوهش حاضر ضمن تهيه سياهه وارسي در زمينه ارزيابي كتاب هاي مرجع كودكان و نوجوانان بر اساس پيشينه هاي موجود و نيز نظر متخصصان، اين امكان را فراهم آورده است تا استفاده‌كنندگان كتاب‌هاي مرجع در انتخاب خود تصميم بهتري بگيرند. همچنين به توليدكنندگان كتاب‌هاي مرجع اين امكان را مي دهد تا تصميم‎گيري بهتري در زمينه تاليف كتاب‌هاي مرجع داشته باشند.