مطالعه و بازيابي كاركردهاي شهري در پايگاههاي داده مكاني بر اساس تحليلهاي ريخت‌ شناسانه (كاركرد مورد مطالعه: محيطهاي پاسخده)

Studying and Retrieving the Urban Functionalities based on Morphological Analysis (The Studied Function: Responsive Environments)

محيط شهري داراي كاركردهاي متنوعي است كه هركدام از جنبه‌هاي گوناگون قابل شناخت و بررسي مي‌باشند كه جنبه مبتني بر بعد هندسي و مكاني يكي از آنهاست. اين مقاله روشي به‌منظور بررسي رابطه بين ريخت ساختارهاي شهري با كاركردهايي كه محيط شهري در تعامل با زندگي انسانها مي‌تواند داشته باشد، ارايه كرده است كه مبتني بر چهارچوب تحليلي سيستمهاي پايگاه داده مكاني در پلان يك محيط شهري مي باشد. كاركرد مورد نظر اين تحقيق «پاسخده بودن» محيط شهري مي-باشد. روش در پيش گرفته شده مبتني بر يك شناخت دقيق از كاركرد مورد نظر و بكارگيري آن در سيستم پايگاه داده مكاني بوده است. در اين ارتباط از پارامترهاي گوناگون هندسي به‌منظور اندازه‌گيري اجزا يك پلان شهري استفاده شده و بر اساس آنها به 16 رابطه منطقي بين شاخصهاي پاسخده بودن محيط و اجزاي پايگاه داده مكاني رسيده‌ايم. پارامترهاي مكاني مورد استفاده عمدتاً از نوع شاخصهاي هندسي اندازه‌گيري شكل عوارض و تركيب انواع شكلها در يك منظر مي‌باشند كه به‌همراه چندين شاخص هندسي ديگر به اندازه‌گيري ريخت شناسانه محيطهاي پاسخده مي‌پردازند. پياده‌سازي اين روش براي ناحيه 4 منطقه 12 شهرداري تهران انجام شده ولايه هاي خروجي با مدارك ديگري نظير ادراكات انساني، نقشه‌هاي كاربري و بازديدهاي ميداني موردارزيابي قرار گرفته‌اند.

The urban environments may have much functionality in different issues that each one depends on different aspects. This paper presents an analytical framework in spatial database systems for urban layouts to study the relations between urban forms and functionalities of urban environments. The selected functionality that is considered in this paper is Responsiveness of urban environments. The method is based on a precise introduction of the concept in a spatial computational procedure. The presented method makes a comprehensive introduction and consists of parameters and their interactions. The applied method has two main components that are the introduction of responsive environments and the spatial database of urban layouts. The mapping of the parameters and relations to objects and attributes spatial database leads to retrieving the function of responsiveness in spatial database. The method uses many spatial and geometrical parameters to measure the urban layout’s components and presents the 16 logical relations between the responsive environments and spatial database components. The implementation is done for district 12, region 4 of the Tehran and the output layers are verified by people’s opinions, land use map of extent and field observations.