رويكردي روان‌شناسانه به سفر سه قهرمان اساطيري (هركول، رستم، اسفنديار)

The quests of Hercules, Rostam and Esfandiyar: A Psychological Approach

هركول، رستم و اسفندیار سه قهرمان اساطیر یونان و ایران‌اند. وجه مشترك هر سه انجام مأموریت‌های دشوار است. هركول برای رسیدن به جاودانگی مأمور انجام دادن كار طاقت‌فرسا می‌شود. رستم برای نجات شاه كهنسال و اسفندیار نیز برای رهاییِ خواهرانش، باید از هفت خوان عبور كنند. در این مقاله، سه عزیمت مذكور را با الگویِ فرایند فردیت تطبیق داده‌ایم. مطابق با نظر یونگ، كهن‌الگوها محتویات ناخودآگاه جمعی بشرند و در مراحلِ گوناگونِ فرایند فردیت حضور دارند. اساطیر و قصه‌ها نیز تجلیِ لایه‌های زیرین و جمعی ذهن بشرند؛ بنابراین فرافكنی بسیاری از عناصر فردیت را در قصه‌ها و اساطیر به صورت غول، اژدها، غار و... می‌توان جست‌وجو كرد. تفاوت‌ها و اشتراكات هر سه مأموریت افزون بر اینكه حاكی از تنوع فرهنگیِ بستر اساطیر و قصه‌هاست، انعكاس نبرد درونی و دل‌مشغولیِ واحدی است كه از تقاضای كمال و رسیدن به یكپارچگی شكل می‌گیرد. در مقالة پیشِ رو، ضمن تطبیق نظر یونگ با سازه‌های اساطیری هر سه مأموریت، با بررسیِ كهنگیِ رمزها و مطلوب‌ها در هر سه داستان، گذر اسطوره به قصه نیز بررسی شده است.

Hercules, Greek mythological hero, Rostam and Esfandiyar, Iranian mythological heroes, have a common ground: Going on difficult quests and accomplishing impossible missions. Hercules, to reach eternity, is forced to fulfill back- breaking tasks. Rostam, for saving the old King, and Esfandiyar, for saving his sisters, have to pass through seven labours of heros (Haft-Khan). In the present article, considering the Jungian concept of individuation, attempt is made to compare these three journeys. According to Carl Gustav Jung, the archetypes are the collective unconscious of man present in the process of individuation. Myths and legends remain ever present in the underlying layers of the unconscious; and the elements of individuation, in the form of cave, dragon, giant and etc., can be found in them. Despite of their differences, all three missions are struggles towards perfection.