بررسي تاثير برنامه خودمديريتي مبتني بر مدل 5A بر شدت خستگي و تنگي نفس بيماران مبتلا به بيماري مزمن انسدادي ريه

Effect of a Self-Management Program based on 5A Model on Dyspnea and Fatigue Severity among Patients with Chronic Obstructive Pulmonary Disease: a Randomized Clinical Trial

  زمينه و هدف: در بيماران مبتلا به بيماری مزمن انسدادی ريه تشديد وضعيت، يك چهره برجسته از سير طبيعی بيماری است و علی­رغم وجود درمان­ها، بيماران همچنان با تجربه تنگی­نفس زندگی می­كنند. به منظور ارتقای سطح سلامت آنان، علاوه بر درمان­های دارويی، مداخلاتی از جمله برنامه خودمديريتی وجود دارد. لذا اين پژوهش با هدف بررسی اثربخشی يك برنامه خودمديريتی بر شدت خستگی و تنگی­نفس بيماران مبتلا به بيماری مزمن انسدادی ريه انجام يافته است .   روش بررسی: اين كارآزمايی بالينی در مورد 50 بيمار مبتلا به COPD مراجعه­كننده به كلينيك آپادانا در شهر اهواز در سال 1392 انجام يافت. بيماران برحسب روز مراجعه (فرد يا زوج) به دو گروه مداخله و شاهد تقسيم شدند. گروه مداخله تحت اجرای برنامه خودمديريتی براساس روش 5A قرار گرفتند و گروه كنترل برنامه­ای دريافت نكردند. تمامی بيماران در ابتدا و پايان 3 ماه از طريق مقياس شدت خستگی FSS و مقياس تنگی­نفس بورگ بررسی شدند. از آزمون كای­اسكوئر و تی­زوجی در نرم‌افزار SPSS جهت آناليز داده­ها استفاده شد .   يافته‌ها : از نظر ميانگين شدت خستگی، در ابتدای مطالعه اختلاف معنا­داری بين گروه­ها ديده نشد. اما در پايان 3 ماه اختلاف معنا­داری بين دو گروه وجود داشت (004 / 0= p ). همچنين، كاهش آماری معنا­داری در ميزان تنگی­نفس بيماران گروه مداخله نسبت به گروه شاهد در پايان 3 ماه ديده شد (۰/۰۰۱ p< ) . نتيجه‌گيری: با توجه به اثربخشی برنامه خودمديريتی مبتنی بر مدل 5A بر كاهش شدت خستگی و تنگی­نفس بيماران مبتلا به بيماری مزمن انسدادی ريه، می­توان از آن به عنوان روشی بهينه بهره برد و ضمن كاهش هزينه مراجعات مكرر به مراكز درمانی، مشكلات عمده ناشی از بيماری را نيز در اين بيماران كاهش داد

  Background & Aim: Exacerbation of the symptoms among patients with chronic obstructive pulmonary disease is a part of the disease's cycle . Despite having medical treatments, most patients experience severe degrees of dyspnea. Self-management programs can help relieving the symptoms. T his study aimed to assess the effect of a self-management program on dyspnea and fatigue severity in patients with chronic obstructive pulmonary disease (COPD) .   Methods & Materials: In this randomized clinical trial, 50 patients with COPD referred to Apadana clinic in Ahvaz were recruited into the study. Patients were randomly allocated to control and intervention groups. The intervention group received a self-management program designed based on the 5A model; the control group did not receive any intervention. Patients were assessed using the Fatigue Severity Scale and the Borg Dyspnea Scale at baseline and three month later. The Chi-squared test and t-test were used to analyze the data .    Results: There was no significant difference between the two groups in fatigue severity at baseline. At the end of the three months, the fatigue severity score differed significantly between the two groups (P=0.004). There was also significant reduction in the patients' dyspnea in the intervention group than the control group after 12 weeks (P<0.001) .   Conclusion: Our program was effective in reducing the COPD symptoms among patients. This simple and non-expensive program can be applied as a beneficial intervention to decline major difficulties of the disease among patients with COPD .