مقاومت علف‏هاي هرز خردل وحشي (Sinapis arvensis) و شلمي (Rapistrum rugosum) به علف‏كش تري‏بنورون متيل در آق‏قلا

Resistance of Wild mustard (Sinapis arvensis) and Turnipweed (Rapistrum rugosum) to Tribenuron-methyl Herbicide in Aq Qala

با گذشت بیش از 20 سال از زمان ثبت علف‏كش تری بنورون متیل در ایران، گزارش‏هایی مبنی بر عدم كارآیی این علف‏كش برای كنترل علف‏های هرز پهن برگ در مزارع گندم شهرستان آق‏قلا وجود دارد. به منظور بررسی بروز مقاومت به تری بنورون متیل در علف‏های هرز خردل وحشی (Sinapis arvensis) و شلمی (Rapistrum rugosum)، آزمایش‏های دز-پاسخی طی سال‏های 1390 و 1391 در دانشگاه علوم كشاورزی و منابع طبیعی گرگان انجام شد. با حركت روی دو قطر فرضی بر روی نقشه شهرستان آق‏قلا، بیوتیپ‏های مشكوك به مقاومت هر دو علف‏هرز از مزارع گندم جمع‏آوری شدند. از هر یك از گونه‎های گیاهی یك بیوتیپ حساس از مزارعی كه هیچ گونه سابقه سمپاشی نداشتند، نیز جمع‎آوری شد. در این آزمایش‏ها واكنش بیوتیپ‏های حساس و مشكوك به مقاومت هر دو علف‏هرز در مقابل دزهای مختلف علف‏كش تری بنورون متیل مورد بررسی قرار گرفت. نتایج آزمون پاسخ به دز علف‏كش حاكی از بروز مقاومت در‏ خردل وحشی و شلمی به علف‏كش تری ‏بنورون متیل بود. شاخص درجه مقاومت بیوتیپ SRA2 خردل وحشی و بیوتیپ‏های SRR1 و SRR2 شلمی به علف‏كش تری ‏بنورون متیل به ترتیب معادل 05/4، 90/26 و 42/24 به‌دست آمد. این اولین گزارش مقاومت علف‏های هرز خردل وحشی و شلمی به علف‏كش تری بنورون متیل در كشور است. نقشه پراكنش مزارع آلوده به علف‎های هرز مقاوم این دو علف‎هرز با استفاده از سامانه‎ سیستم اطلاعات جغرافیایی ترسیم شد. نتایج این تحقیق می‎تواند جهت اجرای برنامه‎های مدیریت علف‏های هرز مقاوم و ممانعت از توسعة این گیاهان به سایر مناطق مورد استفاده قرار گیرد.

Over the past 20 years since tribenuron-methyl herbicide registration in Iran, reports of erratic control of broadleaf weeds with it have increased in wheat fields of Aq Qala. In order to evaluate the incidence of resistance in wild mustard (Sinapis arvensis) and turnipweed (Rapistrum rugosum) to tribenuron-methyl herbicide, dose-response assays were conducted during the years 1390 and 1391 at Gorgan University of Agricultural Science and Natural Resources. Wild mustard and turnipweed biotypes with suspected resistance to tribenuron-methyl herbicide were collected from wheat fields by moving on two hypothetical diameter of Aq Qala map. For each weed species, one susceptible biotype also collected from areas which had never been applied by herbicides. In these experiments, responses of sensitive and suspected resistance biotypes of both weeds were assayed by spraying the seedlings with different doses of tribenuron-methyl herbicide. Dose-response assays indicated resistance of wild mustard and turnipweed to tribenuron-methyl herbicide. Resistance factors of SRA2 biotype of wild mustard and SRR1 and SRR2 biotypes of turnipweed to tribenuron-methyl herbicide were 4.05, 26.90 and 24.42, respectively. This is first report of resistance in wild mustard and turnipweed to tribenuron-methyl herbicides in the country. Distribution maps of infected fields to resistant wild mustard and turnipweed biotypes were processed using Geographic Information System. Results of this study could be used for running programs to manage resistant weeds and to prevent the development of resistant biotypes to other parts of the region.