وضعيت اجراي طرح "نظام ارجاع و پزشك خانواده" از ديدگاه ارايه دهندگان خدمات

Contract performance and training conditions in family physician and referral system: the providers’ perspectives

در سال 1384 وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشكي، وزارت رفاه و سازمان بيمه خدمات درماني اصلاحاتي را تحت عنوان «طرح نظام ارجاع و پزشك خانواده» در سيستم ارايه خدمات بهداشتي كشور مستقر نمودند. اين طرح در اين مرحله براي تمام روستاهاي كشور و شهرهاي زير 20 هزار نفر جمعيت اجرا شد. سيستم عقد و اجراي قراردادها (يا احكام) در رابطه با ارايه دهندگان خدمات، نقش بارزي در استمرار اجراي طرح دارد. و وضعيت ارايه آموزش برنامه پزشك خانواده در ارتقاي عملكرد پزشكان و ماماهاي شاغل در اين طرح نقش به سزايي دارد. اين مقاله به بيان وضعيت موارد ذكر شده از ديدگاه ارايه دهندگان خدمات شامل پزشكان و ماماها پرداخته است. نوع اين مطالعه مقطعي (Cross – sectional) بوده و در سطح كشور انجام شده است. افراد مورد مطالعه شامل 1780 پزشك و 1772 ماما بودند. حدود 60 درصد پزشكان و همين حدود ماماها در مراكز روستايي ارايه خدمت كردند. يافته ها نشان داد كه به حدود62 درصد پزشكان و 72 درصد از ماماهاي مورد مطالعه، قرارداد يا حكم حقوقي تحويل داده شده بود. تنها 47 درصد پزشكان و 58 درصد از ماماهاي مورد مطالعه ذكر نمودند كه ميزان دريافتي آنان مطابق قرارداد است و فقط 20 درصد پزشكان و 32 درصد از ماماها زمان پرداخت را مطابق قرارداد ذكر نموده‌اند. حدود 15درصد پزشكان و ماماهاي ارايه دهنده خدمات هيچگونه آموزشي نداشته‌اند و سايرين نيز غالباً در ضمن خدمت آموزشهايي در اين زمينه داشتند. حدود 80 درصد پزشكان و حدود 76 درصد ماماهاي مورد مطالعه شرح وظايف خود را مشخص ذكر نموده‌اند. كمتر از 60 درصد پزشكان و 41 درصد از ماماهاي مورد مطالعه برنامه مكتوب را در اختيار داشتند. به نظر مي‌رسد ارايه مداخلات و اجراي آن در زمينه بهبود شرايط عقد قرارداد با ارايه دهندگان خدمات و نيز ارتقاي آموزشي آنان از ضروريات تداوم برنامه پزشك خانواده است.

Objective (s): In 2005, Iranian Ministry of Heath, Ministry of Welfare and Medical Services Insurance Organization conducted ‘Family Physician and Referral System’ (FPRS) as a major reform in heath system. The first step of the FPRS was carried out through all rural areas and small cities with population less than 20,000. The aim of this study was to assess the providers’ (physicians and midwives) perspectives about the contracts and training conditions in this program. Methods: This was a cross-sectional study using a designed questionnaire including items on contracts and training.1780 physicians and 1772 midwifes were studied through out the country. Results: About 60% of physicians and midwives were working in rural centers. About 62% of physicians and 72% of midwives had a print version of their contracts. About 47% of physicians and 58% of midwives indicated that that the amount of payment was similar to the contracts. Only about 20% of physicians and 32% of midwives reported that payment was timely as indicated in the contracts. About 15 percent of providers indicated that they had no training course about the FRPS. Only about 60% of physicians and 41% of midwives had a print version of the program Conclusion: The findings suggest that for improving ‘family physician and referral system’ and its proper continuation and expansion, improvement of contract conditions and training courses are essential.