مولفه‌ها، ابعاد و مدارج تحول اخلاقي در قرآن كريم

Parameters, aspects, and levels of moral development in Quran

هدف از انجام اين پژوهش، دستيابي به يك نظريه رشد و تحول اخلاقي متناسب با مباني فكري و فلسفي اسلامي است كه بتواند تمام مولفه‌هاي موثر در تخلق به اخلاق را تحت پوشش قرار دهد و ارتقاي اخلاقي را مرتبه‌بندي كند. روش اجراي پژوهش توصيفي?تحليلي است. يافته‌ها نشان داد كه رشد اخلاقي داراي پنج مولفه اساسي است كه به نوبه خود مشتمل است بر چهار مولفه رشد شخصي (معرفت، عواطف، ايمان و ملكات اخلاقي) و يك مولفه زمينه‌ساز (‌جامعه صالح و الگوهاي اخلاقي) و رشد همه اين مولفه‌ها شرط لازم براي رشد و تحول اخلاقي است. سپس مدارج سه‌گانه تحول اخلاقي (‌مرتبه اخلاق انساني، مرتبه اخلاق ديني متعارف و مرتبه اخلاق ديني عرفاني) تبيين و تشريح شد و در نهايت، براساس يافته‌ها، پيشنهادهايي براي بهبود برنامه‌هاي تربيت اخلاقي ارايه شد.

The aim of this study is achieving a developmental theory of morality congruent with thinking and philosophical basics which can cover all the effective parameters of morality and rank the moral development. the methodology used in the study is descriptive- analytic. The findings revealed that moral development has five parameters which consisted of four basic parameters of personal (knowledge, emotions, faith, and moral habits) and a background parameters (healthy society and moral patterns). The development of all these parameters is a necessary condition for the maturity and development of morality. Then, the trilateral levels of development ( levels of humane morality, levels of normal religious morality, levels of mystic religious morality) are elucidated and explained. Eventually, based on the findings, some guidelines are suggested for improvement of moral education pro