رونديابي تغييرات شاخص خشكسالي SPI در منطقه جلگه مازندران

Finding the Process of Standard Precipitation Index (SPI) in Mazandaran Plain

شرايط اكولوژيكي و توپوگرافي استان مازندران، وضعيت شاخص هاي جمعيتي و نقش فعاليت هاي كشاورزي و منابع طبيعي در اقتصاد اين استان سبب شده است كه بهره برداري و استفاده صحيح و بهينه از منابع آب و خاك اهميت خاصي بيابد. باتوجه به خشكسالي هاي چند دهه اخير و خسارات اقتصادي اجتماعي ناشي از آن، براي دستيابي به توسعه پايدار و مديريت و برنامه ريزي منابع آب، به خشكسالي به عنوان يك عارضه و خطر چندبعدي توجه خاصي شده و شناخت همه جانبه ويژگي هاي اين پديده ي هيدرواقليمي به خصوص بررسي روند تغييرات آن مورد توجه قرار گرفته است. در اين تحقيق مشخص شد كه وقوع خشكسالي ها نسبت به ترسالي ها در استان مازندران از فراواني بيشتري برخوردار بوده، با اين حال هيچ روند خاص اقليمي مبني بر كاهش بارندگي در منطقه در سال هاي منتهي به دو دهه اخير مشاهده نشده است. از نظر الگوي مكاني نيز وقوع خشكسالي ها و ترسالي ها از نظم خاصي تبعيت نكرده و در بين مناطق مختلف استان، غالبا از هم زماني و هماهنگي خاصي برخوردار نمي باشند. اغلب خشكسالي هاي شديد در شرق استان مشاهده شده و با پيشروي به سمت غرب، به خصوص در دو دهه گذشته از شدت خشكسالي ها كاسته مي شود. در حالي كه بيشترين تداوم خشكسالي ها در غرب استان ديده مي شود و شرق استان به رغم دارا بودن شدت بالاي خشكسالي شاهد تداوم خشكسالي كمتري است. از سوي ديگر روند تغييرات شاخص خشكسالي SPI از يك مدل خطي تبعيت نكرده و مدل رياضي تغييرات اين پارامتر از شرق به غرب استان متفاوت است. عموما روند تغييرات اين شاخص با مدل هاي غير خطي توابع Rational و يا توابع سينوسي در فصل هاي مختلف برازش مي يابند.

Undoubtedly, regional topographic condition is one of the most important parameters that influences the type of precipitation, precipitation system and its gradients. In the north of Iran close to the northern mountains and the sea, some areas "less than 10 km in some areas" and within Alborz mountain a variety of precipitation systems in short intervals have occurceds that depend on topographic conditions of the region. The spatial pattern of the occurrence of droughts and moist years donot follow a specific order in the province, while. most of the time the matches are not important. Most severe droughts in the East Province have started advancing towards the West, especially in the last two decades of droughts which has decreased sharply. While most persistent droughts are observed in the West’ the Eastern side of the Province has observed less intensity of drought. The drought index SPI process of change does not follow a linear mathematical model of changes and the parameter is different from East to West. These changes are generally non-linear models of Rational functions and sine functions are fitted in different seasons.