بررسي تاثير ورمي كمپوست و تلقيح قارچ بر خصوصيات رشدي و ميزان استويوزيد گياه دارويي شيرين برگ (Stevia rebaudiana Bertoni)

Effect of Vermicompost and Fungi Inoculation on Growth Characteristics and Steviosid Content of Stevia rebaudiana Bert.

مقدمه: با توجه به اهميت گياه دارويي شيرين برگ كه گليكوزيدهاي آن در سال‌هاي اخير به عنوان شيرين‌كننده طبيعي جايگزين ساكارز معرفي شده است، بررسي تاثير كودهاي زيستي بر رشد آن ضروري به نظر مي‌رسد. هدف: بررسي تاثير ورمي كمپوست و قارچ‌هاي ميكوريزا بر صفات رشدي و ميزان ماده شيرين‌كننده استويوزيد. روش بررسي: آزمايش‌ها به صورت فاكتوريل در قالب طرح بلوك‌هاي كامل تصادفي با 12 تيمار در 3 تكرار در گلخانه تحقيقاتي دانشكده كشاورزي دانشگاه تربيت مدرس به اجرا درآمد. در اين آزمايش، عامل مقادير ورمي كمپوست در چهار سطح شامل بستر پايه (خاك مزرعه + 15 درصد وزني گلدان كود گاوي) به علاوه مقادير 0، 10 درصد و 20 درصد ورمي كمپوست و نيز خاك مزرعه به عنوان شاهد و عامل تلقيح شامل تلقيح قارچ مايكوريزاي (Gm) Glomus mosseae‌، اندوفيت ريشهPiriformospora indica (Pi) و عدم تلقيح قارچ (شاهد) بود. نتايج: تيمارهاي كودهاي زيستي بر ميزان ماده شيرين‌كننده استويوزيد و همچنين اغلب پارامترهاي مورد بررسي در ارتباط با عملكرد كمي تاثير معني‌داري داشتند (01/0 P ?). بيشترين ميزان كلروفيل برگ، وزن تر و خشك اندام هوايي و ريشه در تيمار‌هاي ورمي كمپوست 20 درصد و تلقيح با قارچ مايكوريزاي mosseae Glomus‌ به دست آمد. بيشترين ميزان گليكوزيد استويوزيد در زمان بلوغ رويشي و در زمان گلدهي در بستر كشت شاهد مشاهده شد. نتيجه‌گيري: كاربرد ورمي كمپوست تاثير مثبت و معني‌داري بر ميزان كلروفيل و عملكرد پارامترهاي رويشي داشت و بيشترين مقدار آنها در تيمار كاربرد توام ورمي كمپوست و تلقيح به دست آمد.

Background: According to the importance of Stevia rebaudiana that it’s sweetener steviol glycosides, has been introduced in recent year as a natural alternative for saccharose, the evaluation of bio-fertilizers effects on growth and development of stevia is necessary. Objective: In this research the effect of vermicompost and mycorrhiza on growth traits and steviosid (ST) content in Stevia rebaudiana was studied. Methods: This research was conducted in faculty of agriculture of Tarbiat Modarres University, Tehran, Iran, through a factorial experiment based on randomized complete block design with 12 treatments and 3 replications. The first factor was different levels of vermicompost (0, 10% and 20%) in basal medium including garden soil + 15% by weight Cow manure and also garden soil alone as a control treatment. Second factor was mycorrhiza fungi including inoculation Glomus mosseae and Piriformospora indica and treatment of non-inoculated plants. Results: The bio-fertilizers had significant effect (P?0.01) on the studied parameters. The maximum amount of growth parameters (chlorophyll content, and fresh and dry weight of aerial parts and root) was obtained treatment of 20% of vermicompost and Glomus mosseae inoculation. The highest content of steviosid was obtained in end of vegetative growth stage and control treatment. Conclusion: Application of vermicompost significantly improved the chlorophyll content and growth traits and also the highest their amounts were obtained in combination treatment of vermicompost and mycorrhizal inoculation. Keywords: Stevia rebaudiana Bertoni, Mycorrhizal inoculatin, Steviosid content, Vermicompost